Experts leggen kansen en knelpunten van ’t Centrum bloot

21 juni 2018 door Sarah Verbeeck

IMG_8209.JPG

Het startschot voor de aanbesteding van het 100 procent circulaire kantoorgebouw ’t Centrum is gegeven. Maar welk circulair financieringsmodel leent zich het best om de bouw te realiseren? En hoe maken we van het gebouw een inspirerend en gezond toonbeeld van circulariteit en flexibiliteit? Die vragen legde Kamp C op 12 juni voor aan een panel van experts.

Circulair bouwen is vandaag nog pionierswerk. Wereldwijd zetten voortrekkers de eerste stappen in die grensverleggende bouwpraktijk. Ook Kamp C. Door het eerste circulaire gebouw in België neer te zetten, wil Kamp C samen met de bouwsector aan den lijve ondervinden op welke muren het circulaire bouwen vandaag nog botst, en hoe we die obstakels weg kunnen werken. Cruciaal daarbij is samenwerking over alle echelons en schotten heen: met bouwheren, partners, architecten, experts, projectontwikkelaars …

Ter voorbereiding van dat innovatieve traject verzamelde Kamp C op 12 juni alle stakeholders rond de tafel. Experts gaande van vastgoeddienstverlener Bopro tot afvalstoffenmaatschappij OVAM en van de VUB tot OSAR Architects deelden hun visie op drie aspecten:

  1. de finaciering van het gebouw;
  2. de inhoud, ambities en doelstellingen van de aanbesteding;
  3. de vormgeving van het proces.

1. Alternatieve financiering

Voor de financiering van de bouw van ’t Centrum verkent Kamp C drie verschillende modellen:

  1. Investering: een traditionele overeenkomst tussen een opdrachtgever die investeert en een opdrachtnemer die levert.
  2. Van eigendom naar gebruik: de producent blijft eigenaar, Kamp C huurt het product voor een bepaalde periode, bijvoorbeeld voor de levensduur van een gebouw. Of: Kamp C betaalt de leverancier per geleverde dienst, bijvoorbeeld het gebruik van een lift.
  3. Participatie: een derde partij participeert in het project. Bijvoorbeeld: de partij die het restaurant wil uitbaten investeert 1 miljoen euro om die dienst gedurende twintig jaar te mogen verlenen.

De experts legden de drie financieringsmodellen op de rooster en distilleerden er de belangrijkste pro’s en contra’s uit. Een investering mag dan wel veilig en bekend terrein zijn, met een duidelijk eigenaarschap en juridische verantwoordelijkheid, op termijn levert het een minder circulair gebouw op. Bovendien valt het leerproces rond alternatieve financiering weg.

Een circulaire financiering waarbij Kamp C het gebouw of de geleverde diensten – het gebruik van licht – huurt, heeft als voordeel dat de leverancier betrokken blijft en garant staat voor de kwaliteit van het gebouw. Tegelijk stimuleert deze financieringsvorm nieuwe en innovatieve toepassingen. Een belangrijke kanttekening is wel dat het juridisch en verzekeringstechnisch moeilijk is, maar daarin kan een Circular Economy Service Company (CESCo) tegemoet komen. In een CESCo besteedt de eigenaar of gebruiker van een gebouw het beheer van (een onderdeel van) het gebouw uit aan een externe partij. 

Het model van participatie maakt het dan weer mogelijk om synergieën en ketensamenwerking te creëren, waardoor het engagement, de inhoudelijke expertise en het budget van alle partijen samen exponentieel toeneemt. Dat is de ideale voedingsbodem voor innovatie. Aan de andere kant blijven ook in dit model de verzekeringen en de verantwoordelijkheden een groot vraagteken.

2. Ambitieuze aanbesteding

Bij de aanbesteding van ’t Centrum vertrekt Kamp C van vier ambities:

  1. Circulariteit: een circulair bedrijfsgebouw in realisatie, gebruik en beheer waarin alle betrokkenen worden gestimuleerd om circulair te werken, bouwen en ondernemen.
  2. Flexibiliteit: een toekomstbestendig gebouw dat in functie aanpasbaar is tijdens de levensduur.
  3. Gezondheid: voorzien in een gezonde en comfortabele omgeving die een gezonde levensstijl stimuleert.
  4. Imago: een inspiratiebron zijn voor alle belanghebbenden.

Jonathan Verdonck van Kamp C: “We zoeken een balans tussen flexibiliteit en openheid aan de ene kant, en concreetheid en meetbaarheid aan de andere kant. Die evenwichtsoefening toetsten we op 12 juni af met onze partners en dat leverde enkele interessante inzichten op.”

Zo onderstreepten de experts dat de aanbesteding open en transparant moet verlopen en dat de prestaties tegelijk meetbaar moeten zijn. Een ander belangrijk aandachtspunt is dat het project niet stopt wanneer het gebouw is opgeleverd: het moet mogelijk zijn de functie en invulling te veranderen in de loop van zijn levensduur. De kunst zal erin bestaan de balans te vinden tussen comfort en circulariteit. Daarbij mogen we ook lowtech-oplossingen niet uit het oog verliezen.

Mobiliteit = werkpunt

Een andere expert wees erop dat de locatie van ’t Centrum, de site van Kamp C in Westerlo, een knelpunt is. Mobiliteit is met andere woorden een werkpunt.

3. Innovatief proces

Kamp C vult ook het aanbestedings- en bouwproces van ’t Centrum compleet anders in. Jonathan Verdonck: “We willen samenwerken met een consortium van bouwpartners volgens het Rijnlandse model, waarbij consensus en samenwerkingsbereidheid vooropstaan. Dat model vereist openheid van alle belanghebbenden en een vertrouwen in vakmanschap. Waar moeten we op letten? Hoe kunnen we in goede verstandhouding samenwerken? Die vragen legden we voor aan onze stakeholders.”

Een van de experts wees op het belang van ‘samen’ doen. Dat leidt tot betere resultaten en inzichten. Aangezien de Belgische bouwmarkt vrij conservatief is, is het belangrijk om de tijd te nemen om het vertrouwen van de sector te winnen. Minstens even belangrijk is een open communicatie, ook naar de buurt en alle stakeholders.

Consortium

Tegelijk peilde Kamp C naar de visie op het consortium dat het bouwtraject zal realiseren. Welk soort consortium leent zich het best voor dit project: groot vs. klein, innovatief vs. traditioneel, Vlaams vs. Nederlands?

De experts pleitten voor een breed consortium: kies niet één aannemer, maar breng meerdere specialisaties samen om kennis te vergroten. Een publiek-private samenwerking (pps) is geschikt om in de plaats van een product een prestatie voor meerdere jaren op te vragen. Zo gaan bouwers op langere termijn denken en dat komt de circulariteit en duurzaamheid van het gebouw ten goede.

 

Labels:

  • The Exploded View: een revolutionaire samenwerking tussen bouw en landbouw

    In de landbouw bestaan er al heel wat biobased materialen, maar ze worden nog niet allemaal gebruikt op bouwwerven. Wist je bijvoorbeeld al dat je met grasvezel kunt isoleren? Of dat je keukenkastjes kan maken van paprikastelen? Stof tot nadenken dus voor landbouwers en bouwprofessionals over hoe ze de handen in elkaar kunnen slaan voor het huis van de toekomst.

    Lees meer
  • Lierse houtbouwer zal Exploded View opbouwen op Kamp C

    Vanaf maart wordt The Exploded View Beyond Building opgebouwd op Kamp C. SIDATI, een houtbouwer uit Lier, heeft de demowoning uit biobased materialen mee gedemonteerd in Almere en zal het gebouw weer opbouwen op Kamp C in 2023. Ze werken voor de eerste keer mee aan een project dat honderd procent circulair is. We spraken met zaakvoerder Claire Dewispelaere en David Siebens.

    Lees meer
  • Bouwen aan een digitale toekomst

    Kamp C volgt als centrum voor duurzaam bouwen en innovatie in de bouw de trends in de bouwsector nauwgezet op. Dat de sector voor heel wat evoluties en uitdagingen staat, is voor iedereen duidelijk. Innovatie dringt zich op bij alle bedrijven in de bouw, zowel bij kleine als grote ondernemers. Niki Cauberg is hoofdadviseur van de afdeling Digital Construction van het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) en deelt graag met ons zijn inzichten over één van deze tendensen; de digitale en industriële evolutie die de bouwsector op dit moment doormaakt.

    Lees meer
  • Duitse ambassadeur bezoekt Kamp C uit interesse voor 3D-printen in de bouw

    Vandaag bezocht de heer Martin Kotthaus, de ambassadeur van de Bondsrepubliek Duitsland in ons land, Kamp C. Net als Kamp C stimuleert de Duitse overheid de samenwerking tussen het bedrijfsleven en het onderwijs om innovaties in de bouw sneller ingang te doen vinden.

    Lees meer
  • Expo ‘renovatiepakketten voor woningen’ te bezoeken op Kamp C

    Bestaande woningen energieneutraal maken is geen simpele opdracht. Niet iedereen kan het zich immers permitteren om in duurzame oplossingen te investeren. Kamp C, het Centrum voor Duurzaamheid en Innovatie in de Bouw, zoekt daarom mee naar oplossingen om het huidig woningbestand toekomsbestendig te maken. Als partner in het INDU-ZERO project, dat een blauwdruk voor een fabriek heeft ontworpen om in massaproductie renovatiepakketten aan te bieden tegen een lagere kost, is Kamp C dan ook de Vlaamse showcase om het pakket te demonstreren.

    Lees meer
  • Maatwerkbedrijf Kunnig verwerkt hout van Hangar 26 tot gevelbekleding van ’t Centrum

    Het Antwerps maatwerkbedrijf Kunnig heeft de gevelbekleding van de voormalige evenementenlocatie Hangar 26 klaargemaakt voor hergebruik bij de gevelafwerking in ’t Centrum. Kunnig gaf het hout een grondige opfrisbeurt. De houten balken krijgen nu een tweede leven als gevelbekleding in het circulair kantoorgebouw ’t Centrum op Kamp C.

    Lees meer
  • Creatief bouwen met beton

    Begin 2021 lanceerde ANTWERP. POWERED BY CREATIVES. het innovatietraject Build. Create. Innovate. Bouwbedrijf ETIB schreef zich in om hun jongste idee leven in te blazen. Ontwerpbureau Bump bleek de ideale creatieve partner in dit traject. Steven Van Olmen van ETIB blikt samen met Arnoud Schoofs & Koen Huyghe van Bump terug op hun eerste samenwerking.

    Lees meer
  • De markt niet klaar voor innovatie? Bedenk een nieuwe go-to-market-aanpak!

    Een klassieke markt veroveren met het product van de toekomst? Dat verliep minder vlot dan verwacht bij WOODinc, een producent van houtskeletbouw. Via Build. Create. Innovate. vond zaakvoerder Eric Van de Heyning een klankbord bij Simon de Smet van creatief agency Made. “Made heeft mijn visie scherper gesteld”, aldus Eric.

    Lees meer
  • Hoe complexe bouwknopen ontwarren én productizen: Buildtechnics & Studio Dott blikken terug op Build. Create. Innovate.

    Hoe maak je van maatwerk een standaardproduct? Het was geen sinecure, maar met hulp van creatief agency Studio Dott is bouwbedrijf Buildtechnics er toch in geslaagd. Een succesvolle samenwerking die begon met Build. Create. Innovate., een innovatietraject voor bouwbedrijven geïnitieerd door ANTWERP. POWERED BY CREATIVES. Rudy Slingers van Buildtechnics en Pieter Lesage van Studio Dott blikken terug op hun match.

    Lees meer
  • 3D-printen in de bouw: vraag en antwoord

    In oktober vonden de inspiratiedagen “De toekomst van 3D-printen in de bouw” plaats. Tijdens het panelgesprek had de bouwsector heel wat vragen voor de experten. We bundelden de belangrijkste vragen en antwoorden.

    Lees meer
Sluiten