22 oktober 2018
Heel wat sociale woonwijken uit de jaren 1960, ’70 en ’80 verbruiken (te) veel energie. De woningen één voor één energiezuinig maken vraagt veel tijd. Wat is er nodig om renovatieconcepten op grote schaal te kunnen toepassen en naar energiezuinige wijken te evolueren?
Een energieneutrale woningvoorraad lijkt in Vlaanderen en Nederland nog veraf. Toch kunnen we het renovatieproces versnellen, meent Eefje Stutvoet, expert duurzaamheid bij adviesbureau Atrivé. Voor haar promotieonderzoek bestudeerde zij Slim & Snel en De Stroomversnelling: twee Nederlandse projecten die als doel hadden om sociale woningen op grote schaal te renoveren en energiezuiniger te maken. Het resultaat van haar onderzoek is een lijst met acht samenhangende voorwaarden voor energiezuinige wijken.
Wat is er nodig?
- Experimenteerruimte. Grote renovatieconcepten werken beter als het kader niet te vast is afgelijnd. Enkele partners kunnen samen starten, waarna nieuwe partijen zich kunnen aansluiten en de partijen zich ook kunnen aanpassen.
- Werken vanuit de behoeften van de bewoners. Ook de communicatie over renovatieprojecten moet voldoende op de bewoners zijn afgestemd.
- Een nieuwe rol voor woningcorporaties. In plaats van zichzelf te positioneren als eigenaars die renovaties inkopen, kunnen zij evolueren naar serviceverleners voor de bewoners van hun gebouwen.
- Integrale renovatieproducten ontwikkelen. Die moeten aansluiten bij de marktbehoeften en worden afgeleverd met prestatiegaranties.
- Een nieuwe rol voor bouwbedrijven. Zij kunnen evolueren naar ondernemingen die zelfstandig producten ontwikkelen, produceren en aanbieden.
- Rendabele businesscases ontwikkelen. Dat geldt zowel voor woningcorporaties als voor bouwondernemingen. Uitgangspunt is steeds een gelijkblijvende woonkost voor de bewoners.
- Nieuwe regelgeving. Het wettelijk kader moet enerzijds zekerheid geven over stimuleringsregelingen en anderzijds flexibel genoeg zijn om innovatieruimte te creëren.
- Een transitiesturing uitwerken. Die kan de verschillende actoren, schaalniveaus en losse acties met elkaar verbinden en helpen om de al aangehaalde voorwaarden te realiseren en in stand te houden.
Integraal pakket
Acht vuistregels, dat klinkt heel duidelijk en eenvoudig. Maar samen vormen ze een geïntegreerd pakket: elk advies is nodig om tot een grootschalig energiezuinig renovatieproject te komen. Eefje Stutvoet: “Wat dit onderzoek vooral aantoont, is dat energierenovaties complexe projecten zijn. Met kleine, aparte maatregelen komen we er niet. Daarom spreken we ook van een transitie: het gaat over technologie, geld, bewoners die willen meewerken, bouwbedrijven die durven veranderen, nieuwe wetgeving, experimenteerruimte … Mijn belangrijkste aanbeveling is dan ook: deins niet terug voor die complexiteit, maar aanvaard ze en neem ze als uitgangspunt.”
Meer info: proefschrift ‘Energietransitie: omarm de complexiteit. Ontwikkeling en grootschalige toepassing van energieneutrale renovatieconcepten voor de naoorlogse sociale-woningvoorraad.’
Dit artikel kadert in het See2Do!-project en ontvangt subsidies uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling via het programma Interreg VA Vlaanderen-Nederland. Meer informatie over het programma is te vinden op www.grensregio.eu .