Kan circulair bouwen wonen opnieuw betaalbaar maken?

14 november 2018 door Diana Grasso

GALLE Waldo_Landscape - meso_lr.jpg

Acht procent van de gezinnen heeft het moeilijk om zijn woonkrediet af te betalen. Is leningvrij en circulair wonen een interessant alternatief voor de groeiende groep mensen die zich geen eigen woning kan veroorloven? Dat onderzoekt WoonC, een netwerk van onderzoekers, investeerders, materiaalproducenten en overheden, met de bouw van een circulaire woning.

Sinds 2000 zijn de prijzen van de woningen in België meer dan verdubbeld. Dertien procent van wie een lening aangaat, staat daarvoor meer dan 40 procent van zijn inkomen af; bij 8 procent van de leners is dat zelfs meer dan de helft. Voor veel mensen legt een woonkrediet een hypotheek op hun leven en hun vrijheid.

Dat moet anders, vindt een groeiend netwerk van bedrijven, onderzoekers en overheden, met onder andere BAST architects & engineers, Facadeclick, het Vlaams Energiebedrijf, de OVAM, kennisinstelling VITO en het departement Architectural Engineering aan de VUB. Samen voelen ze de mogelijkheden van leningvrij wonen aan de tand in concrete bouwprojecten. Het eerste project gaat in 2019 van start in Wilsele. Een tweede en derde project zitten in de pijplijn.

Materiaal slim gebruiken

Onderzoeker Waldo Galle van VUB Architectural Engineering en VITO: “We gaan niet altijd slim om met de materialen in onze woningen. Neem nu de renovatie van een dak: we kiezen meestal voor nieuwe dakpannen en gooien de oude weg. Oók als die oude dakpannen niet stuk zijn, en de nieuwe niet sterker. Iedereen houdt natuurlijk van ‘eens iets nieuw’, maar is dat geen gemiste kans? Bij iedere renovatie blijft een hoop afval achter, moeten we nieuwe materialen aankopen en sturen we extra vrachtwagens op onze al overvolle snelwegen. Met het hergebruik van die dakpannen of een efficiënte recyclage sparen we geld, afval en overlast uit.”

Dakpan met vier levens

Vandaag is hergebruik niet altijd mogelijk. Oude ramen zijn bijvoorbeeld niet isolerend genoeg, en binnenwanden kunnen maar moeilijk gerecupereerd worden zonder ze te beschadigen. “Wel weten we hoe we hergebruik in de toekomst mogelijk kunnen maken”, stelt Galle. “Ramen kunnen bijvoorbeeld geüpgraded worden, en wanden kunnen volledig demonteerbaar zijn. Door nu al te denken aan het tweede, derde en misschien wel vierde leven van een dakpan, een raam of ieder ander onderdeel van een woning, zal dat bouwelement in de toekomst meer waard zijn dan wanneer het afgedankt moet worden.”

Woningen – en de materialen waarmee ze gebouwd zijn – die nuttig en waardevol blijven, zijn bovendien een duurzamere, misschien zelfs meer rendabele investering dan een traditionele woning of appartement. Het woonkrediet is dan ook niet langer de enige optie.

Wonen as-a-service

Galle: “Met professionele partners zoals Groep Van Roey en Bopro, en financiële instellingen zoals Triodos Bank en Econocom, verkennen we verschillende pistes. Zo zouden particulieren samen in de bouwgrond of de dragende structuur van een gebouw kunnen investeren, als coöperatie of vennootschap. Voor die delen van het gebouw die regelmatig onderhoud nodig hebben en aangepast moeten worden aan nieuwe eisen, kan het interessant zijn dat producenten ze tegen een vergoeding aan de bewoners ter beschikking stellen. Ventilatie en verwarming bijvoorbeeld. Je koopt dan geen installaties aan, maar doet een beroep op een bedrijf dat je verse, warme lucht aanbiedt. Bij zo’n dienst of ‘servicecontract’ ben je trouwens zelf niet verantwoordelijk voor het onderhoud, en betaal je enkel als het bedrijf de afgesproken luchtkwaliteit effectief levert.”

Circulaire pilootwoning

Leningvrij en circulair wonen is een compleet nieuwe manier van wonen, die nieuwe afspraken en spelregels vraagt. “Welke regels dat zijn, onderzoeken we tijdens het bouwproces van een circulaire woning. Dankzij BAST architects & engineers verrijst die woning binnenkort in Wilsele. Hoe verdelen we de baten en kosten over alle betrokken partijen? Welke voorwaarden moeten vervuld zijn om er een duurzaam businessmodel van te maken? Hoe garanderen we woonzekerheid? En welke nieuwe contractvormen zijn nodig? Dat zijn de vragen die iedereen zich stelt. Dankzij WoonC kunnen we onze kennis verbinden en samen die vragen beantwoorden”, legt Galle uit.

Het WoonC-netwerk buigt zich ook over de opportuniteiten die leningvrij, circulair wonen biedt voor de samenleving: welke nieuwe beroepen zijn nodig? Moet de wetgeving aangepast worden?  En hoe kunnen technologieën zoals smart monitoring ingezet worden?

Het netwerk van WoonC staat open voor nieuwe partners die hun kennis willen delen en samen stappen vooruit willen zetten in de zoektocht naar een nieuwe, bevrijdende manier van bouwen en wonen. Meer info vind je op de website van WoonC-mediapartner Vlaanderen Circulair.

Labels:

  • Kamp C bereikt de kaap van 3000 bezoekers voor The Exploded View Beyond Building tijdens succesvol slotcongres

    De tijdelijke tentoonstelling The Exploded View Beyond Building sluit haar deuren op Kamp C. Om het demonteerbare huis uit te wuiven, nodigde Kamp C de bouw- en landbouwsector en lokale besturen uit voor het slotcongres ‘Van oogst naar woonst’. Tijdens het congres konden ze zich laten inspireren door verschillende workshops en keynotesprekers.

    Lees meer
  • Kamp C motiveert samenwerken met maatwerkbedrijven voor de toekomst van de bouw

    In het kader van de klimaatdoelstellingen staat de bouwwereld vandaag voor de gigantische uitdaging om haar verbruik en uitstoot terug te dringen. Om hierin te slagen, zullen biogebaseerde materialen en circulair bouwen steeds meer aan belang winnen. Er zijn echter veel niet-automatiseerbare handelingen - en dus veel werkkrachten - nodig om het hergebruik van materialen mogelijk te maken. Hier kunnen maatwerkbedrijven een sterke rol opnemen, want zij blinken uit in repetitief, niet-automatiseerbaar werk. Kamp C wil deze mogelijke samenwerkingen in de bouwsector stimuleren en bracht daarvoor een nieuwe brochure uit vol tips en voorbeelden.

    Lees meer
  • The Exploded View: een revolutionaire samenwerking tussen bouw en landbouw

    In de landbouw bestaan er al heel wat biobased materialen, maar ze worden nog niet allemaal gebruikt op bouwwerven. Wist je bijvoorbeeld al dat je met grasvezel kunt isoleren? Of dat je keukenkastjes kan maken van paprikastelen? Stof tot nadenken dus voor landbouwers en bouwprofessionals over hoe ze de handen in elkaar kunnen slaan voor het huis van de toekomst.

    Lees meer
  • Kamp C blikt terug op projecten

    Kamp C werkte mee aan heel wat projecten. We blikken terug op de belangrijkste verwezenlijkingen uit 2022.

    Lees meer
  • Evolutie naar het circulair economisch model volgens Chris Van de Voorde van JUUNOO

    Sofie Torfs van Kamp C sprak met Chris Van de Voorde, zaakvoerder van JUUNOO over zijn visie op het circulair economisch model. In ’t Centrum werden circulaire wanden gebruikt van JUUNOO.

    Lees meer
  • Het verhaal achter de circulaire wanden in ’t Centrum: JUUNOO

    Het kantoorgebouw ’t Centrum is zo goed als 100 procent circulair, ook de wanden. Voor de wanden deed de aannemer een beroep op JUUNOO. De circulaire filosofie zit in het DNA van het bedrijf. Zaakvoerder Chris Van de Voorde geeft meer inzichten in een interview.

    Lees meer
  • Voortaan één digitaal woon- en energieloket voor alle inwoners van de Kempen

    Alle Kempense steden en gemeenten bundelen hun informatie en hun ondersteuningsaanbod over wonen, energie en duurzaam bouwen of verbouwen voortaan op één overzichtelijke website: www.duurzaamwonen.be. Het digitale loket is een initiatief van Kamp C (het provinciaal centrum voor duurzaamheid en innovatie in de bouw), IOK (de intercommunale ontwikkelingsmaatschappij voor de Kempen), RiT (regio in transitie) en de Kempense energiehuizen. Het online platform biedt de gebruikers niet alleen objectieve informatie op maat van iedere stad of gemeente, ze kunnen online ook vragen stellen die door de medewerkers worden beantwoord. Het initiatief is in Vlaanderen enig in zijn soort.

    Lees meer
  • Lierse houtbouwer zal Exploded View opbouwen op Kamp C

    Vanaf maart wordt The Exploded View Beyond Building opgebouwd op Kamp C. SIDATI, een houtbouwer uit Lier, heeft de demowoning uit biobased materialen mee gedemonteerd in Almere en zal het gebouw weer opbouwen op Kamp C in 2023. Ze werken voor de eerste keer mee aan een project dat honderd procent circulair is. We spraken met zaakvoerder Claire Dewispelaere en David Siebens.

    Lees meer
  • Sarah kijkt uit naar de komst van The Exploded View Beyond Building op Kamp C

    Binnenkort verhuist de tentoonstelling The Exploded View Beyond Building van Floriade Expo in Almere naar Kamp C. Sarah Verbeeck, projectverantwoordelijke, licht toe.

    Lees meer
  • Bouwen aan een digitale toekomst

    Kamp C volgt als centrum voor duurzaam bouwen en innovatie in de bouw de trends in de bouwsector nauwgezet op. Dat de sector voor heel wat evoluties en uitdagingen staat, is voor iedereen duidelijk. Innovatie dringt zich op bij alle bedrijven in de bouw, zowel bij kleine als grote ondernemers. Niki Cauberg is hoofdadviseur van de afdeling Digital Construction van het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) en deelt graag met ons zijn inzichten over één van deze tendensen; de digitale en industriële evolutie die de bouwsector op dit moment doormaakt.

    Lees meer
Sluiten