Circular Retrofit Lab: eerste circulair renovatieproject in België

28 november 2018 door Diana Grasso

het retrofit lab.jpg

Demonteerbare gevels, afwerkingspanelen met velcro en technieken die verschillende functies aankunnen, bij de renovatie van acht studentenkoten paste de Vrije Universiteit Brussel een indrukwekkende reeks van circulaire bouwoplossingen toe.

Hoewel België bekendstaat als kampioen in het recycleren van bouwafval, groeit onze afvalberg alleen maar aan. Lijm, bepleistering en isolatieschuim zorgen ervoor dat bouwmaterialen niet herbruikbaar zijn. Hoewel de meeste materialen bij afbraak nog in goede staat zijn, belanden ze doorgaans bij het afval.

Hoe zorgen we ervoor dat wat we vandaag bouwen en renoveren over honderd jaar nog steeds mee kan evolueren, en niet – zoals vandaag vaak het geval is – integraal tegen de vlakte gaat? Het model van de circulaire bouweconomie biedt alvast een deel van het antwoord op deze vraag. Dankzij een slim ruimtelijk en structureel ontwerp krijgen gebouwen een verlengde levensduur. In plaats van onze materialen bij verbouwingen of afbraakwerken rechtstreeks richting afvalberg te sturen, gebruiken we de ‘afgedankte’ materialen als grondstoffen voor een volgend bouwproject.

8 studentenkoten

Maar wat met bestaande gebouwen? En verbouwingen? Het voorbeeldproject Circular Retrofit Lab wil op deze vragen een antwoord bieden. Dat eerste circulaire renovatieproject in België vormt acht studentenkoten in Elsene om tot een experimenteerruimte voor circulaire en veranderingsgerichte bouwconcepten.

Initiatiefnemer is de onderzoeksgroep van VUB Architectural Engineering aan de Vrije Universiteit Brussel, dat zich specialiseert in aanpasbare en omkeerbare bouwoplossingen die de bouwsector moeten verduurzamen. Ook Kaderstudio en Groep Van Roey bouwen mee aan het project.

Slim ontwerp

Alles begint bij een slim ontwerp. Door een vrije planindeling kan een gebouw makkelijk van functie wisselen en in de toekomst moeiteloos worden aangepast aan veranderende noden. “De hele ruimte moet snel en materiaalefficiënt verstelbaar zijn op het vlak van indeling, akoestiek, ventilatie en daglicht”, klinkt het. Zo hebben toekomstige verbouwers lagere renovatiekosten.

Het hele studentenverblijf werd daarom gestript, tot alleen de originele draagstructuur overbleef. Het Circular Retrofit Lab krijgt een nieuw jasje in de vorm van transformeerbare buitenmuren die voldoen aan de huidige comfortstandaarden en bestaan uit houten modules en een aluminium frame.

De technische kokers werden in de vier hoeken van het gebouw geplaatst. Momenteel hoeven er daar maar twee van te worden gebruikt. De overige twee kunnen later van pas komen, als het gebouw van functie verandert.

Circulaire wanden

Om ook in de toekomst zo weinig mogelijk materialen verloren te laten gaan, gebruikt het team van VUB Architectural Engineering verschillende circulaire oplossingen om de binnenkant van het gebouw vorm te geven. Zo worden afwerkingspanelen opgehangen met velcro en er wordt een droogbouwwand gemonteerd op kartonnen studs.

De volledig demonteerbare, ontdubbelde wanden, compleet met rubberdichtingen en uitneembare plint, zijn multifunctioneel. Ze delen niet alleen ruimtes in, maar zorgen er ook voor dat elektriciteit en leidingen soepel kunnen worden weggewerkt. Sanitaire problemen zijn op die manier snel en goedkoop op te lossen. De wanden bevatten zelfs boekenrekken of bureaubladen en kunnen na demontage ergens anders opnieuw worden opgebouwd.

De benedenverdieping van het Circular Retrofit Lab zal de komende tijd dienst doen als een permanent expo/lab over circulair bouwen. De eerste verdieping is een experiment op zich: de ruimte wordt omgevormd van coworkingplek naar ecologisch gastenverblijf naar pop-up studentenrestaurant …

Meer info: www.circularretrofitlab.be en  https://www.bamb2020.eu/blog-crl/

Labels:

  • Kamp C bereikt de kaap van 3000 bezoekers voor The Exploded View Beyond Building tijdens succesvol slotcongres

    De tijdelijke tentoonstelling The Exploded View Beyond Building sluit haar deuren op Kamp C. Om het demonteerbare huis uit te wuiven, nodigde Kamp C de bouw- en landbouwsector en lokale besturen uit voor het slotcongres ‘Van oogst naar woonst’. Tijdens het congres konden ze zich laten inspireren door verschillende workshops en keynotesprekers.

    Lees meer
  • Kamp C motiveert samenwerken met maatwerkbedrijven voor de toekomst van de bouw

    In het kader van de klimaatdoelstellingen staat de bouwwereld vandaag voor de gigantische uitdaging om haar verbruik en uitstoot terug te dringen. Om hierin te slagen, zullen biogebaseerde materialen en circulair bouwen steeds meer aan belang winnen. Er zijn echter veel niet-automatiseerbare handelingen - en dus veel werkkrachten - nodig om het hergebruik van materialen mogelijk te maken. Hier kunnen maatwerkbedrijven een sterke rol opnemen, want zij blinken uit in repetitief, niet-automatiseerbaar werk. Kamp C wil deze mogelijke samenwerkingen in de bouwsector stimuleren en bracht daarvoor een nieuwe brochure uit vol tips en voorbeelden.

    Lees meer
  • The Exploded View: een revolutionaire samenwerking tussen bouw en landbouw

    In de landbouw bestaan er al heel wat biobased materialen, maar ze worden nog niet allemaal gebruikt op bouwwerven. Wist je bijvoorbeeld al dat je met grasvezel kunt isoleren? Of dat je keukenkastjes kan maken van paprikastelen? Stof tot nadenken dus voor landbouwers en bouwprofessionals over hoe ze de handen in elkaar kunnen slaan voor het huis van de toekomst.

    Lees meer
  • Kamp C blikt terug op projecten

    Kamp C werkte mee aan heel wat projecten. We blikken terug op de belangrijkste verwezenlijkingen uit 2022.

    Lees meer
  • Evolutie naar het circulair economisch model volgens Chris Van de Voorde van JUUNOO

    Sofie Torfs van Kamp C sprak met Chris Van de Voorde, zaakvoerder van JUUNOO over zijn visie op het circulair economisch model. In ’t Centrum werden circulaire wanden gebruikt van JUUNOO.

    Lees meer
  • Het verhaal achter de circulaire wanden in ’t Centrum: JUUNOO

    Het kantoorgebouw ’t Centrum is zo goed als 100 procent circulair, ook de wanden. Voor de wanden deed de aannemer een beroep op JUUNOO. De circulaire filosofie zit in het DNA van het bedrijf. Zaakvoerder Chris Van de Voorde geeft meer inzichten in een interview.

    Lees meer
  • Voortaan één digitaal woon- en energieloket voor alle inwoners van de Kempen

    Alle Kempense steden en gemeenten bundelen hun informatie en hun ondersteuningsaanbod over wonen, energie en duurzaam bouwen of verbouwen voortaan op één overzichtelijke website: www.duurzaamwonen.be. Het digitale loket is een initiatief van Kamp C (het provinciaal centrum voor duurzaamheid en innovatie in de bouw), IOK (de intercommunale ontwikkelingsmaatschappij voor de Kempen), RiT (regio in transitie) en de Kempense energiehuizen. Het online platform biedt de gebruikers niet alleen objectieve informatie op maat van iedere stad of gemeente, ze kunnen online ook vragen stellen die door de medewerkers worden beantwoord. Het initiatief is in Vlaanderen enig in zijn soort.

    Lees meer
  • Lierse houtbouwer zal Exploded View opbouwen op Kamp C

    Vanaf maart wordt The Exploded View Beyond Building opgebouwd op Kamp C. SIDATI, een houtbouwer uit Lier, heeft de demowoning uit biobased materialen mee gedemonteerd in Almere en zal het gebouw weer opbouwen op Kamp C in 2023. Ze werken voor de eerste keer mee aan een project dat honderd procent circulair is. We spraken met zaakvoerder Claire Dewispelaere en David Siebens.

    Lees meer
  • Sarah kijkt uit naar de komst van The Exploded View Beyond Building op Kamp C

    Binnenkort verhuist de tentoonstelling The Exploded View Beyond Building van Floriade Expo in Almere naar Kamp C. Sarah Verbeeck, projectverantwoordelijke, licht toe.

    Lees meer
  • Bouwen aan een digitale toekomst

    Kamp C volgt als centrum voor duurzaam bouwen en innovatie in de bouw de trends in de bouwsector nauwgezet op. Dat de sector voor heel wat evoluties en uitdagingen staat, is voor iedereen duidelijk. Innovatie dringt zich op bij alle bedrijven in de bouw, zowel bij kleine als grote ondernemers. Niki Cauberg is hoofdadviseur van de afdeling Digital Construction van het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) en deelt graag met ons zijn inzichten over één van deze tendensen; de digitale en industriële evolutie die de bouwsector op dit moment doormaakt.

    Lees meer
Sluiten