Flexibel bouwen dankzij een circulair ontwerp

5 februari 2019 door Peter-Paul van den Berg

architecture-1857175_1920.jpg

Circulair bouwen zal grote veranderingen teweegbrengen in de bouwwereld. Om de sector alvast vertrouwd te maken met de nieuwe manier van bouwen, bespreekt Kamp C de zeven pijlers van het circulaire model. Zo ging onze vorige blog over het gebruik van circulaire materialen. In dit artikel komt de tweede pijler aan bod: circulair ontwerpen.

Aan de basis van elk circulair gebouw ligt een circulair ontwerp. Daarin wordt een gebouw zo uitgetekend dat je het later kan uitbreiden, inkrimpen, verplaatsen of zelfs een andere functie geven. Circulair ontwerpen kent verschillende vormen, die perfect met elkaar te combineren zijn. Zo kan een circulair ontwerp modulair zijn, veranderingsgericht en/of functieloos.

Modulair ontwerpen

Een modulair ontwerp werkt met standaardonderdelen en vaste maten. Net zoals een deur vandaag al een standaardformaat heeft, zal dat in de toekomst ook gelden voor andere bouwonderdelen. Denk maar aan raamkozijnen, trappen en wandpanelen die massaal geprefabriceerd worden en vervolgens vliegensvlug gemonteerd worden op de bouwwerf. Dat is niet alleen goedkoper, ook de kwaliteit gaat er vaak op vooruit.

Bij het monteren is het belangrijk dat je de standaardcomponenten met droge verbindingen ‘vastklikt’. Je moet ieder onderdeel immers eenvoudig kunnen demonteren, zodat het later hergebruikt kan worden. Dat is het demontabel en ‘remontabel’ maken van componenten.

Op die manier kan je zelfs volledige huisjes modulair ontwerpen en prefabriceren. De modules, op voorhand gemaakt in een fabriek, moeten dan ter plekke enkel nog aan elkaar geklikt worden. Zo bouw je in enkele uren tijd een modulair huis dat je later weer demonteert, verhuist en ergens anders neerzet.

Veranderingsgericht ontwerpen

Een tweede vorm van circulair ontwerpen gaat ervan uit dat je de functie van een gebouw maar voor hoogstens twintig jaar kan voorspellen. Een veranderingsgericht ontwerp houdt er daarom rekening mee dat de functie van het gebouw in de toekomst zal worden aangepast.

Dat betekent dat het gebouw van in het begin zo ontworpen wordt dat het later eenvoudig van functie kan veranderen zonder dat je het moet slopen en opnieuw moet beginnen bouwen. Een gebouw dat eerst als kantoor dienstdoet, kan bijvoorbeeld na twintig jaar in een zorgflat transformeren en nog later in een studentenflat of schoolgebouw.

Functieloos ontwerpen

Tot slot kan je een gebouw op zo’n manier ontwerpen dat de gebruikers ervan een grote vrijheid hebben bij de inrichting. Dat heet functieloos bouwen, want de gebruiker vult zelf de functies in waar hij behoefte aan heeft.

In Japan zijn bijvoorbeeld al flatgebouwen gezet die functieloos werden ontworpen. Die gebouwen bestaan enkel uit buitenwanden, verdiepingen en een binnenkolom met daarin de aan- en afvoerpunten voor alle technieken. De rest van de ruimte is leeg en kunnen de bewoners zelf invullen. Zo kan de ene bewoner ervoor kiezen om zijn keuken vooraan te plaatsen, terwijl de andere die liever aan de achterkant van het gebouw heeft. Hoe het appartement wordt ingedeeld, staat helemaal vrij.

Ook een kantoorgebouw kan je op die manier bekijken. Het gebouw moet dan zo weinig mogelijk beperkingen hebben zodat de functie makkelijk aanpasbaar is. Waar eerst een auditorium voor vijfhonderd personen staat, kan enkele jaren later bijvoorbeeld extra bureauruimte komen. Daarvoor zijn grote overspanningen en ruimtes nodig, die je zonder al te veel inspanningen opnieuw kan indelen.

Meer praktijkvoorbeelden volgen …

Samengevat: een circulair ontwerp is modulair (demontabel en remontabel), veranderingsgericht en/of functieloos. Meer praktijkvoorbeelden van circulair ontwerpen komen aan bod in volgende blogs!

 

Labels:

  • Kamp C bereikt de kaap van 3000 bezoekers voor The Exploded View Beyond Building tijdens succesvol slotcongres

    De tijdelijke tentoonstelling The Exploded View Beyond Building sluit haar deuren op Kamp C. Om het demonteerbare huis uit te wuiven, nodigde Kamp C de bouw- en landbouwsector en lokale besturen uit voor het slotcongres ‘Van oogst naar woonst’. Tijdens het congres konden ze zich laten inspireren door verschillende workshops en keynotesprekers.

    Lees meer
  • Kamp C motiveert samenwerken met maatwerkbedrijven voor de toekomst van de bouw

    In het kader van de klimaatdoelstellingen staat de bouwwereld vandaag voor de gigantische uitdaging om haar verbruik en uitstoot terug te dringen. Om hierin te slagen, zullen biogebaseerde materialen en circulair bouwen steeds meer aan belang winnen. Er zijn echter veel niet-automatiseerbare handelingen - en dus veel werkkrachten - nodig om het hergebruik van materialen mogelijk te maken. Hier kunnen maatwerkbedrijven een sterke rol opnemen, want zij blinken uit in repetitief, niet-automatiseerbaar werk. Kamp C wil deze mogelijke samenwerkingen in de bouwsector stimuleren en bracht daarvoor een nieuwe brochure uit vol tips en voorbeelden.

    Lees meer
  • The Exploded View: een revolutionaire samenwerking tussen bouw en landbouw

    In de landbouw bestaan er al heel wat biobased materialen, maar ze worden nog niet allemaal gebruikt op bouwwerven. Wist je bijvoorbeeld al dat je met grasvezel kunt isoleren? Of dat je keukenkastjes kan maken van paprikastelen? Stof tot nadenken dus voor landbouwers en bouwprofessionals over hoe ze de handen in elkaar kunnen slaan voor het huis van de toekomst.

    Lees meer
  • Kamp C blikt terug op projecten

    Kamp C werkte mee aan heel wat projecten. We blikken terug op de belangrijkste verwezenlijkingen uit 2022.

    Lees meer
  • Evolutie naar het circulair economisch model volgens Chris Van de Voorde van JUUNOO

    Sofie Torfs van Kamp C sprak met Chris Van de Voorde, zaakvoerder van JUUNOO over zijn visie op het circulair economisch model. In ’t Centrum werden circulaire wanden gebruikt van JUUNOO.

    Lees meer
  • Het verhaal achter de circulaire wanden in ’t Centrum: JUUNOO

    Het kantoorgebouw ’t Centrum is zo goed als 100 procent circulair, ook de wanden. Voor de wanden deed de aannemer een beroep op JUUNOO. De circulaire filosofie zit in het DNA van het bedrijf. Zaakvoerder Chris Van de Voorde geeft meer inzichten in een interview.

    Lees meer
  • Voortaan één digitaal woon- en energieloket voor alle inwoners van de Kempen

    Alle Kempense steden en gemeenten bundelen hun informatie en hun ondersteuningsaanbod over wonen, energie en duurzaam bouwen of verbouwen voortaan op één overzichtelijke website: www.duurzaamwonen.be. Het digitale loket is een initiatief van Kamp C (het provinciaal centrum voor duurzaamheid en innovatie in de bouw), IOK (de intercommunale ontwikkelingsmaatschappij voor de Kempen), RiT (regio in transitie) en de Kempense energiehuizen. Het online platform biedt de gebruikers niet alleen objectieve informatie op maat van iedere stad of gemeente, ze kunnen online ook vragen stellen die door de medewerkers worden beantwoord. Het initiatief is in Vlaanderen enig in zijn soort.

    Lees meer
  • Lierse houtbouwer zal Exploded View opbouwen op Kamp C

    Vanaf maart wordt The Exploded View Beyond Building opgebouwd op Kamp C. SIDATI, een houtbouwer uit Lier, heeft de demowoning uit biobased materialen mee gedemonteerd in Almere en zal het gebouw weer opbouwen op Kamp C in 2023. Ze werken voor de eerste keer mee aan een project dat honderd procent circulair is. We spraken met zaakvoerder Claire Dewispelaere en David Siebens.

    Lees meer
  • Sarah kijkt uit naar de komst van The Exploded View Beyond Building op Kamp C

    Binnenkort verhuist de tentoonstelling The Exploded View Beyond Building van Floriade Expo in Almere naar Kamp C. Sarah Verbeeck, projectverantwoordelijke, licht toe.

    Lees meer
  • Bouwen aan een digitale toekomst

    Kamp C volgt als centrum voor duurzaam bouwen en innovatie in de bouw de trends in de bouwsector nauwgezet op. Dat de sector voor heel wat evoluties en uitdagingen staat, is voor iedereen duidelijk. Innovatie dringt zich op bij alle bedrijven in de bouw, zowel bij kleine als grote ondernemers. Niki Cauberg is hoofdadviseur van de afdeling Digital Construction van het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) en deelt graag met ons zijn inzichten over één van deze tendensen; de digitale en industriële evolutie die de bouwsector op dit moment doormaakt.

    Lees meer
Sluiten