5 februari 2019
Circulair gebouw: Tijdelijk gerechtsgebouw Amsterdam
Gebouw uitgewerkt als tijdelijk product
De bouw van een nieuwe rechtbank in Amsterdam duurt vijf jaar. Om in tussentijd als rechtbank te kunnen blijven functioneren, was een tijdelijk gerechtsgebouw nodig voor de vijf rechtszalen en de cellen. Het kantoorpersoneel kon terecht in huurkantoren in de buurt. Dankzij een goed business plan, waarbij het gebouw is uitgedacht als herbruikbaar product, kon de realisatie ervan aan 10% minder dan de vooropgestelde plafondprijs.
‘Design, Build, Maintain & Remove’
Het aanbestedende Rijksvastgoedbedrijf wou verspilling van materialen vermijden en de restwaarde van het tijdelijk gebouw zo hoog mogelijk houden. Daarom schreef het een zogenaamde Design, Build, Maintain & Remove-opdracht uit. Dit betekent dat de projectontwikkelaar tijdens de 5 jaar verantwoordelijk is voor het gebouw, eigenaar blijft van de materialen en ook verantwoordelijk is voor de verwijdering van het gebouw na de gebruiksperiode.
Zo was er een sterke stimulans voor het Consortium DPCP, een samenwerking tussen Duprie bouw en Cepezed projects, dat het tijdelijk gerechtsgebouw bouwde om in te zetten op een demontabele bouwtechniek en op herbruikbare onderdelen.
Veranderingsgericht en demonteerbaar
Het tijdelijke gerechtsgebouw is veranderingsgericht ontworpen en laat in de toekomst andere bestemmingen door andere gebruikers toe. Dat was nochtans niet evident. Een rechtbank heeft namelijk specifieke eisen op het gebied van met name beveiliging die je niet in andere gebouwen hebt.
De aanpasbaarheid is tot het uiterste doorgevoerd: het gebouw kan fysiek losgekoppeld worden van de grond en op meerdere locaties geplaatst worden. De tijdelijke rechtbank is als een ‘kit of parts’ ontworpen, zo leggen ze het bij de ontwikkelaar uit. De constructie is volledig prefab aangeleverd en kan gemakkelijk gemonteerd, gedemonteerd en elders opnieuw in elkaar geschroefd worden.
Illustratief hiervoor is het speciaal bevestigingssysteem voor de kanaalplaatvloeren, dat ontkoppeling en hergebruik van de vloerdelen mogelijk maakt. De kanaalplaten zijn aan stalen constructies bevestigd met bouten. Dit in tegenstelling tot conventionele kanaalplaten die vast zijn gestort aan de draagconstructie. Als je de vloeren in beton giet, zijn de kosten lager, maar wordt hergebruik erg lastig, ook al hebben de platen een intrinsieke levensduur van 50 jaar. Ook bij de knopen van de staalconstructie is rekening gehouden met toekomstige de- en remontage.
Wij zijn in elk geval benieuwd waarvoor het tijdelijk gerechtsgebouw van Amsterdam binnen 5 jaar gebruikt zal worden en waar het terecht komt!
Meer informatie
http://www.bouwtotaal.nl/2017/09/tijdelijke-rechtbank-amsterdam-demontabel-en-circulair/
https://www.duurzaambedrijfsleven.nl/infra/19003/amsterdam-opent-circulair-gebouw-voor-rechtbank
https://www.cepezed.nl/messages/428-opening-tijdelijke-rechtbank-amsterdam
https://www.f-facts.nl/case/hergebruik-centraal-bij-tijdelijke-rechtbank-amsterdam
Circulair product: Facadeclick
Gevelstenen die als legoblokjes in elkaar klikken
Facadeclick is een droog bouwsysteem waarbij gevelstenen met een simpele klik aan elkaar verbonden worden. Er komt geen lijm of mortel aan te pas. In het Facadeclick bouwsysteem kunnen klassieke gevelstenen dankzij twee cilindrische uitsparingen over een kunststof insert geschoven worden. De bedenker liet zich inspireren door bouwen met lego.
Voor de spouwmuurisolatie werkt Facadeclick samen met Termokomfort: een isolatiesysteem met geëxpandeerde schuimkorrels die in de spouwmuur worden gespoten. Eerst ging het om EPS schuimkorrels, maar intussen is er overgeschakeld naar korrels gemaakt van afval uit de suikerindustrie.
Gevel als een tijdelijke opslag voor bouwmaterialen
Geen cement betekent een lagere CO2-uitstoot. Bovendien is de snelbouwmuur van Facadeclick volledig demonteerbaar en alle onderdelen zijn ofwel herbruikbaar ofwel recycleerbaar.
De bakstenen worden niet verkleefd of gehecht met cement. Daardoor blijven ze ook perfect herbruikbaar voor een tweede of derde leven. Als ze een aantal keer gedemonteerd zijn, ontstaan er wel esthetische imperfecties. De steen wordt dan fijngemalen en opnieuw gebruikt in het kleimengsel.
Ook de kunststof inserts uit HDPE (high density polyethyleen) kunnen hergebruikt worden. Ze hebben volgens de eerste testen een levensduur van 150 jaar, zonder verlies van sterkte. Facadeclick onderzoekt ook of het mogelijk is om over te schakelen naar gerecycleerde kunststof voor het kliksysteem.
De isolatiekorrels kunnen bij afbraak uit de spouwmuur gehaald worden en industrieel gecomposteerd. Via een proces van fotosynthese, fermentatie en polymerisatie kan men ze opnieuw tot isolatiekorrels verwerken.
Circulair én goedkoper
Facadeclick kende een ontwikkelingsproces van twee jaar. Ondertussen doet Facadeclick zijn eerste ervaringen op in ons land: een realisatie voor Interleuven in Werchter, een proefopstelling voor Colruyt, etc. De oplossing blijkt niet alleen circulair, maar ook sneller en goedkoper. De eenheidsprijs per vierkante meter met Facadeclick zou zo’n 15 à 20 euro per m² lager zijn dan bij een klassiek gebouwde gevel. En omdat iedereen kan klikken, zijn er ook geen specifieke technische kwalificaties nodig om er mee te werken.
Dit innovatieve systeem voor demonteerbare en herbruikbare gevels draagt bij tot meer circulariteit in de bouw. Of de gevelstenen daadwerkelijk terug in omloop komen aan het einde van hun eerste leven, hangt natuurlijk niet enkel van het design af. De levensduur van veel van onze gebouwen is lang. Het is niet ondenkbaar dat het systeem Facadeclick en de bijhorende bakstenen niet meer op de markt is op het moment van afbraak. Dan zal het erop aankomen een andere manier te vinden om de bakstenen te hergebruiken.
Meer informatie
https://www.kampc.be/artikel/2018/03/29/Gevel-als-tijdelijke-opslagplaats-van-bouwmaterialen
https://www.voka.be/nieuws/sneller-bouwen-zonder-mortel-lijm
Is jouw organisatie actief in de Vlaamse bouwsector en ben je op zoek naar gratis* ondersteuning bij het ontwikkelen en realiseren van een circulair bedrijfsmodel? Contacteer ons op circulairekempen@vito.be en noteer alvast de data van het eerste begeleidingstraject (3 april, 9 mei, 20 juni)!
* voor ondernemingen die de drie laatste belastingjaren nog geen €200.000 de-minimissteun ontvangen hebben.
Om het GTI project ‘Bouwen aan een circulaire Kempen’ te realiseren ontvangt VITO – Kamp C – Möbius vanuit EFRO 111.924,62€ financiële steun.
