26 maart 2019
Het gebruik van circulaire technologieën voor beton kan helpen om de milieu-impact van de bouwsector drastisch terug te schroeven. Nu een duurzamer beton technisch stilaan op punt staat, is het tijd om de eerste toepassingen naar de werf te brengen.
Het beton dat vandaag gebruikt wordt in de bouwsector zet niet alleen een grote druk op onze natuurlijke grondstoffen, er komt ook heel wat afval kijken bij de renovatie en sloop van betonnen structuren. Om de sector te verduurzamen dringen circulaire oplossingen zich daarom op. Dat die oplossingen mogelijk zijn in de verschillende fasen van de betonkringloop, bleek op de studiedag die ingenieursvereniging ie-net op 12 maart organiseerde in Antwerpen. Jeroen Vrijders van het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB), organisator van de studiedag, is via het onderzoeksproject Circular.Concrete nauw betrokken bij de eerste toepassingen met circulair beton. Kamp C strikte hem voor een gesprek.
Merkte u op de studiedag veel interesse voor de innovatieve technieken?
Jeroen Vrijders: “De zaal zat helemaal vol, wat erop wijst dat kringloopbeton op steeds meer interesse kan rekenen vanuit de bouwsector. Volgens mij zijn daar twee oorzaken voor. Ten eerste groeit het besef over de milieu-impact van klassiek beton. Die is aanzienlijk, door de grondstoffen die nodig zijn om het beton te maken en door het afval dat ontstaat bij de productie van de verschillende bestanddelen. Denk maar aan het CO2 dat vrijkomt bij het maken van cement. Daarnaast ziet de sector in dat de materialen waaruit beton bestaat – zoals zand en granulaten – op termijn schaars zullen worden. Hoog tijd dus om uit te kijken naar oplossingen. Zoals kringloopbeton.”
Hoe maken we beton meer circulair?
“Enerzijds kunnen we focussen op de grondstoffen die gebruikt worden om het beton te produceren. Dat kunnen gerecycleerde granulaten uit bouw- en sloopafval zijn, of alternatieve bindmiddelen zoals geopolymeren, die het cement vervangen. Anderzijds kan je het circulaire aspect breder benaderen en aan de slag gaan met ‘zelfhelend beton’ – beton dat zichzelf herstelt en daardoor langer meegaat – of met demontabele betonstructuren. Betonnen constructies die er al staan, kunnen tot slot ook circulair worden. Met name wanneer je ze gaat verwerken tot grondstoffen die dan als bouwsteen dienen voor nieuwe toepassingen.”
De centrale vraag van de studiedag was ‘Circulair beton: hoever staan we?’. Waar staat de Vlaamse bouwsector vandaag in het gebruik van kringloopbeton?
“We bevinden ons op de overgang tussen de onderzoeksfase en de eerste grootschalige toepassingen in de praktijk. In feite zitten we op een berg kennis over circulair beton, die we nu naar de werf moeten brengen. Dat is precies een van de doelstellingen van het onderzoeksproject Circular.Concrete dat we binnen het WTCB uitvoeren: die innovaties uit het labo halen en naar de praktijk vertalen.”
“De ene circulaire technologie staat trouwens verder dan de andere. Met recyclagebeton – dat bestaat uit hergebruikte granulaten – wordt al tientallen jaren geëxperimenteerd. Zo is de Berendrechtsluis in de Antwerpse haven voor een deel opgetrokken uit gerecycleerd beton. Sommige ondernemingen bieden het innovatieve beton ook al aan.”
“Wat de alternatieve bindmiddelen of het zelfhelende beton betreft, is er nog werk aan de winkel. Daar bestaan voorlopig alleen kleinschalige pilootprojecten rond. Er zijn nog geen ondernemingen die de technologie aanbieden. Vaak bestaat er ook geen duidelijk technisch kader, wat voor het gebruik van recyclagebeton wel al het geval is.”
Staat circulair beton op het punt om door te breken?
“Eerst moeten er een aantal uitdagingen overwonnen worden. Er is onder meer een duidelijk technisch kader nodig voor alle innovatieve betontoepassingen. Dat moet voldoende ruimte laten om met het kringloopbeton aan de slag te gaan, maar tegelijk zekerheid bieden over wat wel en niet kan met het materiaal. Verder is er natuurlijk nog de economische uitdaging: we moeten met z’n allen bereid zijn om te investeren in circulair beton.”
“Ik ben in elk geval optimistisch. Als je kijkt naar de interesse voor het thema, vermoed ik dat de Vlaamse bouwsector de komende jaren belangrijke stappen vooruit zal zetten op het vlak van duurzaam beton.”
Waar moet een bouwprofessional op letten als hij wil overstappen op kringloopbeton?
“Wil je met recyclagebeton werken, controleer dan eerst of de gerecycleerde granulaten van goede kwaliteit zijn. Het is ook aan te raden om eerst enkele proeven te doen met het beton. Zo kan je nagaan of het zich op de werf gedraagt zoals zou moeten.”
“Bouwprofessionals kunnen via onze website bovendien een beroep doen op de monografie Beton met gerecycleerde granulaten. Daarin lijsten we alle aandachtspunten op die komen kijken bij het werken met recyclagebeton, van ontwerp tot realisatie. Vanuit de ervaringen binnen Circular.Concrete en ander onderzoek, zullen we die handleiding verder updaten. We willen er op termijn immers ook andere aspecten van circulariteit in opnemen, zoals het gebruik van alternatieve bindmiddelen of zelfhelend beton.”
Wil je als bouwprofessional een concrete toepassing met circulair beton opstarten? Neem dan contact op met het WTCB voor gratis ondersteuning.
Kamp C is partner in het project URBCON. Het project URBCON is gefinancierd binnen het Interreg programma North-West Europe. Voor de uitvoering van dit project is een projectbudget beschikbaar van 5,15 miljoen euro waarvan 3,09 miljoen gesubsidieerd wordt door Europa.
