“De eerste experimenten met de 3D-betonprinter hebben ervoor gezorgd dat we nog meer geloven in de toepasbaarheid van de techniek”

Waren jullie meteen overtuigd om mee te werken aan C3PO?

Joeri Beneens (Beneens): “Ja! We hebben geen moment getwijfeld. We beseften wel zeer goed dat het een zeer experimenteel traject is waaruit niet direct een verdienmodel te halen is.”

Alex van Olmen (ETIB/CONCRETE HOUSE): “Wij zijn met het bouwsysteem CONCRETE HOUSE innoverend en willen elke nieuwe uitdaging uitproberen die kan bijdragen tot duurzaam bouwen.”

Kai van Bulck (Kamp C): “C3PO, Co-creatie: 3D printen met Ondernemingen, neemt de bouwsector mee in de mogelijkheden van 3D-printen. Het einddoel van C3PO is de aanschaf en het gebruik van een 3D-printinfrastructuur voor bouwgerelateerde toepassingen om daarmee de bouwsector te betrekken bij deze baanbrekende disruptieve techniek. Als resultaat creëert C3PO een nieuwe Vlaamse business en inspiratie voor de bouwberoepen van de toekomst. Kamp C wil als provinciaal bedrijf ervoor zorgen dat Kempische en bij uitbreiding Vlaamse bedrijven uit de provincie Antwerpen op de eerste rij zitten bij de ontwikkeling van de 3D-printtechniek.”

Wat is jullie aandeel in het project?

Joeri Beneens: “Onze bestaande activiteiten in schrijnwerk en interieur gebeuren al veel door CNC-gestuurde machines. We kennen zeer goed de meerwaarde hiervan. We kennen ook de moeilijkheden in aanbesteden, opstarten en onderhouden van dergelijke machines. Technische oplossingen zoeken en details beschrijven in de aanbesteding, het lastenboek opmaken en het aansturen van de printer-ontwikkelaars waren belangrijk voor ons. Ondersteuning in de zoektocht en bouw van de tijdelijke faciliteit waarin geprint wordt is voor ons als bouwbedrijf ook vanzelfsprekend. De volgende stap naar het printen van een huis is zeker een uitdaging die we niet uit de weg gaan. Details mee uitwerken, technische ondersteuning voor alle knooppunten en aansluitingen ... Onze BIM-manager zoekt mee de aansluiting tussen Revit en de printsoftware. Hij zorgt ervoor dat hij de volledige installatie beheert om de overgang tussen verschillende partijen te borgen. De verdere afwerking eenmaal het huis geprint is, zal ook door ons opgevolgd worden. Ons sterk netwerk in de afwerking zoekt ook mee ondersteuning om dit stuk haalbaar te maken.”

Alex van Olmen: “Wij hebben een sturende en aanbevelende rol bij de testen, de begeleiding van studenten, aanbevelingen en criteria i.v.m. de bouwtechnische mogelijkheden en materialen. ETIB /CONCRETE HOUSE is sterk betrokken bij dit project. Onze vele jaren ervaring in de betonbouw, onze ervaring met nieuwe bouwtechnieken worden maximaal benut om het printen van beton mogelijk te maken. Hulpmaterialen e.d. worden gratis ter beschikking gesteld. ETIB heeft ook de funderingen van het voorlopige containergebouw en de montage van de containers waarin de printer werd geïnstalleerd voor zijn rekening genomen.”

In het portfolio van Beneens zit ook houtskeletbouw als onderdeel van een duurzame bedrijfsstrategie. Hoe past 3D-printing in jullie toekomstvisie?

Joeri Beneens: “Wij zijn naast een traditioneel ruwbouwbedrijf inderdaad ook sterk in alles wat met hout te maken heeft. Onze geschiedenis met een schrijnwerker als oprichter is daar de grondlegger van. Onze visie in duurzaam bouwen zoekt ook steeds naar de meest duurzame materialen. Hout scoort daarin het hoogst. Doorgedreven werkvoorbereiding in houtbouw is een must. Zowel CLT als houtskelet vragen 3D-werkvoorbereiding om snelheid te maken. Hierdoor zaten we al snel op de BIM-trein. De verbeteringen in een bouwproces door dergelijke werkvoorbereidingen toe te passen zijn enorm. Je wil ze bijgevolg liefst zo breed mogelijk implementeren.

In de zoektocht naar duurzame bouwmaterialen hebben we ook een stagiair van de Universiteit Antwerpen begeleid in het zoeken naar oplossingen met geopolymeren om cement te vervangen in het te printen materiaal. Daarnaast hopen we, met 3D-printen, ooit een oplossing te kunnen bieden aan de huidige knelpuntberoepen in de ruwbouw.”

Bij ETIB is industrialisatie van jullie prefab woningen één van jullie stokpaardjes. Welke inzichten van 3D-printing nemen jullie mee naar jullie businessmodel van de toekomst?

Alex van Olmen: “Wij hebben een grote ervaring met duurzaam bouwen in beton voor vooral strakke rechtlijnige bouwstructuren. Als wij de bouwschil willen beperken t.o.v. het bruikbare volume, zullen we te maken krijgen met ronde vormgevingen (optimaal zou zijn dat de wanden automatisch overgaan in het dak). Voor deze ontwikkelingen zien wij dus nieuwe mogelijkheden voor 3D-printing. Als we bovendien de bouwkosten kunnen reduceren door betere rendementen en minder materiaalverbruik zal dit mee bijdragen tot betaalbaar en duurzaam bouwen. Ook voor prefabelementen van onderdelen van een nieuwbouw met moeilijke en ronde vormen zal printen een grote toekomst hebben.”

Wat zijn je vaststellingen tot nu toe op vlak van het experimenteren met de printer?

Kai van Bulck: “Aangezien we werken met een innovatieve, zeer disruptieve techniek is het logisch dat er tal van werkpunten zijn. Het uitwerken van bouwknopen, het materiaal op punt zetten, mechanische verbetering doorvoeren. Los van dit alles, hebben de eerste experimenten er alleen maar voor gezorgd dat we nog meer geloven in de toepasbaarheid van de techniek.”

In een artikel in april 2018 zei je: “Binnen dit en vijf jaar zal 3D-printen definitief doorbreken in de bouwsector. In principe kan het snel gaan: als een grote aannemer morgen beslist om zijn wenteltrappen enkel nog met de 3D-printer te maken, zal ook de rest van de markt volgen. Het is dus wachten op de eerste pioniers die de stap durven wagen.” Geloof je nog in deze vijf jaar of kan het sneller gaan? En welke factoren spelen een rol?

Kai van Bulck: “De grootste factor hierin is regelgeving, de techniek is nieuw en dan loopt de regelgeving altijd een beetje achter. Aangezien dit een bureaucratisch proces is, lijkt vijf jaar realistisch, als er enkel wordt rekening gehouden met het technische aspect zou het sneller kunnen.”

Co-creatie met bedrijven

Op vrijdag 4 oktober organiseren we een bezoekdag voor bedrijven op Kamp C. We stellen graag de 3D-betonprinter, het project C3PO en andere projecten voor. We bekijken met jou ook graag de mogelijkheden tot co-creatie. Schrijf je hier in.

Open Bedrijvendag

Tijdens de Open Bedrijvendag op 6 oktober ontdek je tevens het atelier van C3PO, zie je de 3D-printer in werking en kun je de testresultaten bekijken. Meer info vind je hier.

In de volgende nieuwsbrieven worden de andere projectpartners voorgesteld.

Dit artikel is onderdeel van het C3PO-project. Vanuit het EFRO-project C3PO (‘Co-creatie: 3D-Printen met Ondernemingen’) kunnen de partners rekenen op 668.320 euro steun van Europa. Het project past in de GTI Kempen (GTI staat voor Gerichte Territoriale Investering, een geïntegreerde strategie voor een bepaald gebied, waarbij verschillende Europese fondsen en programma’s worden gebundeld).

Foto: partners C3PO