“Kamp Circulair” bouwt op Kamp C het eerste volledig circulair gebouwde bedrijfsgebouw van België

Het nieuwe gebouw zal de naam ’t Centrum krijgen. Kamp C wil hiermee het traditionele bouwproces doorbreken en het principe van circulair bouwen in Vlaanderen introduceren. Kamp C wil laten zien wat circulair bouwen inhoudt, welke opportuniteiten er zijn voor de Vlaamse bouwsector en hoe dit principe concreet in praktijk te brengen is. “Circulair bouwen steunt op 7 pijlers: circulaire gebiedsontwikkeling, circulaire materiaalkeuze, circulaire businessmodellen, circulair ontwerpen (veranderingsgericht, toekomstbestendig, …), circulair aanbesteden, circulaire financieringsvormen en het nieuwe werken. In dit project kwamen deze zeven pijlers zoveel mogelijk aan bod. ”, weet Peter-Paul van den Berg, directeur van Kamp C.

Wat is circulair aanbesteden?

Circulair aanbesteden is radicaal anders dan de traditionele aanpak. In plaats van gedetailleerd uit te schrijven hoe het gebouw er zou moeten uitzien en welke materialen en technieken daarvoor gebruikt moesten worden, kozen we voor een functioneel programma. We hebben de kandidaten vooral verteld wat Kamp C wil kunnen doen met het nieuwe gebouw. We hebben slechts enkele minimumeisen uitgeschreven zonder te zeggen hoe alles precies moet gebeuren. De kandidaten hebben dat onderdeel dus zelf kunnen invullen. 

Het programma van ambities streefde circulaire bouwprincipes na zoals een optimaal (her)gebruik van gebouw en componenten. Het programma gaf richting. De marktpartijen gaven zelf aan hoe zij de ambities zouden invullen. Op basis van deze invulling, beoordeelde Kamp C de aanbiedingen.

In tegenstelling tot een traditionele aanbesteding, was de prijs geen factor. Van bij de start werd meegegeven wat het budget van Kamp C is: € 1.000.000 initieel investeringsbudget en € 1.000.000 operationeel budget, verdeeld over de looptijd van de opdracht. De consortia moesten een zo goed en allesomvattend ontwerp afleveren dat in dit budget past. Dit bedrag wordt aan het winnende consortium gegeven, ongeacht wat exact de kosten zijn.

De bouwopdracht loopt voor een periode van 20 jaar. Het winnend consortium staat dus niet alleen in voor het ontwerp, maar ook het toekomstig onderhoud en de energievoorziening. Bouwpartijen blijven zo langer betrokken en worden getriggerd om efficiënter om te gaan met de producten en diensten.

Van selectie langs dialoog tot gunning

Om alle bouwactoren kennis te laten maken met circulair bouwen, organiseerde Kamp C vooraf vijf masterclasses. Deze bijeenkomsten draaiden rond de zeven pijlers van circulair bouwen en vormden het beginpunt van het project ’t Centrum. Heel wat architecten, aannemers, techniekers en fabrikanten namen deel.

Het officiële aanbestedingsproces startte in november 2018. In de eerste fase werd de selectieleidraad gepubliceerd. Zeven consortia schreven zich in voor de selectiefase. Uiteindelijk werden drie consortia weerhouden voor de tweede fase: de dialoog.

In de dialoogfase nodigde het beoordelingsteam van Kamp C de drie consortia tweemaal uit. De deelnemers kregen de kans om terug te koppelen met de opdrachtgever en hun eigen invulling ervan te bespreken. Bedoeling was om vraag en aanbod zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen, kennis te delen en de opdracht te verbeteren.

In de laatste fase werd de finale opdracht gepubliceerd waarna de consortia hun aanbiedingen hebben ingediend. Vervolgens werden de voorstellen beoordeeld op drie gunningscriteria:

• Het schetsontwerp en de inpassing in de omgeving van het gebouw
• De mate van circulariteit
• Het plan van aanpak

Na een intensief beoordelingsproces werd consortium Kamp Circulair als winnaar gekozen. Volgens het beoordelingsteam scoorde hun aanbieding het hoogst op bovenstaande criteria.

Het hele aanbestedingsproject was een intens, leerrijk proces. Maar ook een groot experiment dat meer tijd en middelen vroeg dan een traditionele aanbesteding. Dit unieke traject kon daarom rekenen op ondersteuning van uit OVAM, de provincie Antwerpen en Thomas More voor een totaal bedrag van € 366.174,08.

Kamp Circulair

Kamp Circulair is een consortium met zeven bedrijven met aannemersbedrijf Beneens uit Olen als trekker. Voorts maken TEN, Streng-th, Muurtuin, West Architectuur, Tenerga en VITO deel uit van het team.

Het circulair ontwerp van Kamp Circulair gaat uit van een gridstructuur waarbij twee vaste kernen worden gebruikt waarin de trappen, liften en sanitaire blokken zitten. Alles rond deze kernen is flexibel en makkelijk aanpasbaar aan de veranderende noden. Wat vandaag een kantoor is, kan morgen een open ontmoetingsruimte worden. Het hele gebouw is bovendien demontabel. Als er na 20 jaar aanpassingen nodig zijn aan het gebouw, kunnen alle elementen eenvoudig gedemonteerd worden en elders terug opgebouwd. Verder worden er duurzame en herbruikbare materialen gebruikt en is het gebouw een expo voor circulair bouwen. Ook diverse circulaire businessmodellen zullen aan bod komen; van verlichting tot buitenschrijnwerk als dienst.

Zelf aan de slag?

Kamp C zal het hele proces documenteren in een eindrapport. Hierin zullen bevindingen en adviezen gedeeld worden. Het rapport is vanaf maart 2020 te downloaden op de website van Kamp C.

Binnen het project ProCirc is bovendien meer informatie over circulair aanbesteden te vinden.

Foto: Winnend consortium Kamp Circulair (Beneens, TEN, Streng-th, Muurtuin, West Architectuur, Tenerga en VITO) met Peter-Paul van den Berg en Kathleen Helsen van Kamp C - © Kamp C