C3PO

We hebben effectief 15 werkdagen (ca.8u/dag) geprint. Dit was verspreid over 3 maanden door de beschikbaarheid van de studenten van Thomas More Bouw. Ze zaten net in een blok- en examenperiode en hadden ook nog lessen. Door de techniek verder te ontwikkelen kan deze tijd nog aanzienlijk verkort worden.

De ruwbouw werd geprint in 15 werkdagen (ca.8u/dag), maar deze waren verspreid over 3 maanden door de beschikbaarheid van de studenten. De afwerking gebeurde op een klassieke manier. De totale bouwtijd voor onze woning heeft een half jaar geduurd. Echter zijn hier nog vele optimalisaties in te realiseren door dit soort proces beter op elkaar aan te sluiten en sommige zaken beter op voorhand uit te denken.

We houden van uw vooruitstrevendheid, maar helaas is het nog iets te vroeg daarvoor. We hebben als overheidsinstantie ingezet op deze techniek om dit gemis in de Vlaamse bouwsector aan te tonen en aan te zetten tot actie. Dat lijkt te lukken:

• Groep Van Roey heeft als eerste de techniek van het 3D-printen in België toegepast in een commerciaal project.
• Alex Van Olmen, CEO van ETIB nv, kondigde tijdens onze persconferentie aan te zullen investeren in het aanschaffen van een printer.

De zaadjes zijn dus geplant, maar het gaat nog even duren voor we met zijn allen kunnen gaan oogsten. Vergelijk het even met de ontwikkeling van een vaccin; we hebben de klinische fase met succes doorstaan maar het zal nog even duren voor je het bij de apotheker kan krijgen.

We kunnen daar geen getal op plakken, gewoonweg onze kosten optellen is niet representatief om verschillende redenen:

1. Het is een eerste in zijn soort en we hebben veel onderzoeken en testen moeten doen die bij een eventueel volgend project niet meer nodig zijn. Zelfs tijdens het printen hebben we bijgestuurd, dit zijn allemaal zaken die een volgende keer efficiënter kunnen. Dit is letterlijk "leergeld". 
2. Verschillende partners en bedrijven hebben inspanningen geleverd geheel of gedeeltelijk voor hun eigen rekening. 
3. Er is nog geen markt dus de prijzen hebben zich nog niet kunnen vormen. Op basis van onze huidige ervaring menen we dat een woning van deze grootte printen op dit moment circa 25% duurder is dan een "klassieke" woning van deze omvang. Met verdere ontwikkeling, opschaling en marktconcurrentie zou dit snel kunnen dalen.

Neen, er is geen structurele wapening toegepast. Er is enkel op enkele cruciale plaatsen (zoals bv. boven raamopeningen) een beperkte wapening met de hand aangebracht. In de mortel zelf zitten ook vezels die de plastische krimp beperken (om scheurtjes tijdens het uitdrogen zoveel mogelijk te beperken).

We hebben gewerkt met twee verschillende types van muren. In de ene muur is er een holle binnenruimte waar isolatie wordt ingeblazen. In de andere muur wordt gewerkt met een isolatie die aan de buitenkant wordt aangebracht en waarop een afwerkingslaag wordt gezet in crepi of verticale zonnepanelen. Alles is zo ontworpen dat het geheel koudebrugvrij is.

Dit wordt momenteel nog berekend. Binnenkort weten we het resultaat.

We printen aan 250mm/s. Dat is een maximum dat we hebben ingesteld om veiligheidsredenen, maar mits de nodige voorzieningen zou dat nog sneller kunnen. De volledige woning wordt laagje per laagje geprint, één laagje is ongeveer 15mm dik. De layertijd is de tijd die de printer erover doet om één zo'n laagje over de volledige omtrek van het gebouw te voorzien. Die layertijd bedroeg tijdens ons proces ongeveer 8min, maar deze moet worden bijgestuurd afhankelijk van de mortel en de omstandigheden.

Beschouw dergelijke printer om te beginnen Maar als extra tool. Werken met een schroevendraaier gaat ook, maar met een schroefmachine is het vaak toch, sneller, accurater en aangenamer werken. Bovendien biedt deze tool veel extra mogelijkheden. Om te beginnen is er al de enorme vormvrijheid: het is even gemakkelijk om een kromme muur te printen dan een rechte. We hebben geen bekisting nodig, dat spaart enorm veel arbeid, materiaal én tijd. We maken enkel het materiaal aan dat we nodig hebben, waardoor er geen overschotten zijn. We printen enkel daar waar het structureel nodig is. Zo zijn onze muren bijvoorbeeld deels hol, wat ook weer een besparing op materialen is. Al die materiaalbesparingen verminderen het benodigde transport. Door de vormvrijheid kunnen we ook functies gaan combineren.

Beton is na water het meest gebruikte materiaal ter wereld. We zouden met zijn allen gemiddeld circa 3m³ beton per persoon per jaar verbruiken (in wegenis, bruggenbouw, riolering, waterbouw, woningen, kantoren, enzovoort). Beton is nu eenmaal een alom beschikbaar en veelzijdig materiaal.

We hebben reeds toegelicht hoe deze techniek een grote materiaalbesparing oplevert. Als we door de inzet van deze techniek in de klassieke betonbouw ook maar enkele procenten materiaal op het gigantische totaalvolume kunnen besparen heeft dat een grote impact.

Bovendien is er zeer veel evolutie in wat men "groen beton" noemt:

• vervanging van cement door alternatieve bindmiddelen;
• recuperatie van bestaand beton. In onze bestaande infrastructuur en gebouwen zit zeer veel beton dat de komende jaren gaat vrijkomen. Kunnen we dat opnieuw inzetten in hoogwaardige toepassingen zonder het te moeten gaan degraderen?

Als we met dat soort materialen kunnen printen, maken we wederom een grote sprong richting een duurzame bouw. Ook bijvoorbeeld leem, een volledig natuurlijk product, heeft potentieel om geprint te worden. De ontwikkelingen om deze milieuvriendelijkere materialen printbaar te maken zijn in volle gang. Eens deze beschikbaar zijn kunnen ze op dezelfde manier met dezelfde printer worden toegepast. Wij hopen dan ook dat ons project een positieve impuls levert aan de ontwikkeling van deze materialen.

Op bovenstaand filmpje kan je de werking zeer goed zien. Wij hebben wat men noemt een gantry printer. Het werkingsprincipe is in feite hetzelfde als dat van een kleine plastic 3D printer: een spuitkop beweegt over 3 verschillende assen in de printruimte van 10x10x10 meter. Het materiaal wordt via slangen van de betonpomp naar de printkop gevoerd.