E-book ‘In transitie’: “De bouwsector hinkt achterop in duurzaamheid”

17 september 2018 door Sarah Verbeeck

Poging 1.jpg

In transitie is het geesteskind van auteur Dik Bijl en Kamp C-directeur Peter-Paul van den Berg. Het boek bestaat uit twee delen. ‘Onderweg naar een duurzame samenleving’ is geschreven als een ontdekkingsreis. ‘Duurzaamheid en innovatie in de bouw’ focust op de bouwsector. De boodschap in het tweeluik is duidelijk: onze samenleving moet veranderen. Maar hoe beginnen we daaraan?

Hoe stimuleren we de transitie naar een duurzame samenleving?

Peter-Paul van den Berg: “De mensheid lijkt vandaag op een sprinkhanenplaag. We zwermen over de aarde en plukken haar kaal. Veel mensen hebben geen voeling meer met de grondstoffen en de energie die nodig zijn om iets op ons bord te krijgen. Met technologie kunnen we ons leven makkelijker maken, maar we gaan daar veel te ver in. Het is echt niet zo vanzelfsprekend dat de supermarkt elke dag verse ananas kan aanbieden.” “Onze overconsumptie leidt ertoe dat we geen waardering meer hebben voor ons voedsel. Toen mensen alleen nog chips met zout of paprika konden kopen, was iedereen blij met zijn kommetje. Nu zijn er zoveel verschillende smaken en vormen dat elke keuze tot twijfel leidt: was de andere toch niet beter geweest? Kunnen kiezen is een vorm van rijkdom, maar te veel keuze leidt tot vervlakking. Dat gebrek aan waardering geldt trouwens niet alleen voor voeding: als er een lamp kapot is, kopen we een nieuwe en gooien we de oude weg. We denken niet na over de grondstoffen en de energie die nodig zijn om zo’n lamp te maken. Dat moet toch beter kunnen.”

Staan mensen open voor een andere manier van leven?

“Stilaan merk je wel dat mensen zich bewust worden van de problematiek. Ze willen anders met elkaar en met de wereld omgaan. Veel mensen staan ervoor open om dichter bij elkaar te leven en producten en diensten te delen. ‘Ervaren’ wordt belangrijker dan ‘bezitten’.”

“Ook in bouwprojecten staan bouwheren meer open voor duurzaam en circulair bouwen. Helaas is de bouwsector zelf nog niet mee. De meeste bouwprojecten vertrekken van een typisch businessmodel. Eerst tekent de architect zijn ontwerp gedetailleerd uit. Vervolgens gaat de aannemer alles herbekijken en opnieuw tekenen in functie van de afspraken die hij heeft met zijn vaste leveranciers. Het uiteindelijke werk wordt meestal uitgevoerd door goedkope onderaannemers die totaal geen band meer hebben met de initiële visie. Dat businessmodel is achterhaald. Maar zolang de sector binnen haar vaste kader blijft denken, is het moeilijk om dingen te veranderen.”

Kan transitiemanagement de bouwsector ondersteunen?

“Ik hou eigenlijk niet zo van het woord ‘transitiemanagement’, ook al gebruik ik het zelf. Je kunt de transitie naar een duurzame samenleving niet ‘managen’ omdat het einddoel nog niet duidelijk is. Het is een proces van proberen en experimenteren. Op basis daarvan kun je mensen wel inspirerende voorbeelden aanreiken.”

“In Vlaanderen en Europa gebeurt te veel onderzoek om de huidige situatie in kaart te brengen en het perfecte pad naar een duurzame samenleving uit te stippelen. Maar dat zijn slechts de eerste stappen in het transitietraject. De echte veranderingen bereik je door verschillende opties uit te proberen en de resultaten met elkaar te delen. Dat is ook de rol die Kamp C wil opnemen: we willen de bouwsector begeleiden en inspireren om nieuwe mogelijkheden uit te testen en zo verder te evolueren.”

Gewoontes doorbreken is één ding, maar speelt de prijs ook geen grote rol in bouwkeuzes?

“In de bouwsector leeft nog vaak het idee dat duurzaam duurder is. Dat is alleen het geval als je je vaste aanpak behoudt en er een duurzaam laagje bovenop legt. Als je het hele concept durft te herdenken, kost een duurzame aanpak vaak minder dan een traditionele.”

“De bouwsector is jarenlang een kaalslag van efficiëntie geweest. Prijs was overal de belangrijkste factor. Op korte termijn lijkt dat voordelig, maar op langere termijn komt zowel de bouwheer als de aannemer bedrogen uit. Het is perfect mogelijk om méér winst te maken via duurzame bouwprocessen. Je moet er alleen voor open staan.”

Circulair bouwen gaat nog een stap verder dan duurzaam bouwen. Het vertrekt van een andere visie: duurzame materialen, duurzame financiering, andere businessmodellen ... Krijgt die aanpak al voet aan de grond?

“Circulair bouwen wordt in Vlaanderen nog te vaak herleid tot efficiënt recycleren. Je kunt een gebouw natuurlijk zo bouwen dat je het makkelijk weer uit elkaar kunt halen. Maar dat is maar een klein onderdeeltje van de circulaire economie. Circulair bouwen draait in de eerste plaats om flexibiliteit: als een gebouw na verloop van tijd een nieuwe bestemming krijgt, moet je het makkelijk kunnen aanpassen in plaats van het vlot te kunnen demonteren. Bij circulair bouwen komen verschillende aspecten kijken: financiering, businessmodellen, inbedding in de omgeving … Kamp C kan bouwbedrijven begeleiden in de keuzes die ze maken.”

Wat wilt u met uw boek bereiken?

“Het eerste deel van In transitie is voor een heel breed publiek geschreven, over de duurzame samenleving. Het tweede deel gaat specifiek over de bouwsector. Het doel van de twee boeken is om mensen wakker te schudden: we willen hen inspireren en stof tot nadenken geven. Als we maar één persoon kunnen overtuigen, is het de moeite waard geweest.”

Download het boek hier:

Deel 1: Onderweg naar een duurzame samenleving

Deel 2: Duurzaamheid en innovatie in de bouw

Labels:

  • The Exploded View: een revolutionaire samenwerking tussen bouw en landbouw

    In de landbouw bestaan er al heel wat biobased materialen, maar ze worden nog niet allemaal gebruikt op bouwwerven. Wist je bijvoorbeeld al dat je met grasvezel kunt isoleren? Of dat je keukenkastjes kan maken van paprikastelen? Stof tot nadenken dus voor landbouwers en bouwprofessionals over hoe ze de handen in elkaar kunnen slaan voor het huis van de toekomst.

    Lees meer
  • Binnenkort opent The Exploded View op Kamp C

    Op 13 maart kon de pers op Kamp C in Westerlo kennismaken met The Exploded View Beyond Building, een tentoonstelling in de vorm van een levensgroot huis. Samen met lokale partners geeft Kamp C met deze demonstratiewoning een frisse kijk op alles wat duurzaam bouwen is: creatief, modern, en zelfs vóór de afwerking al indrukwekkend.

    Lees meer
  • Sluit je aan bij het netwerk van Kamp C: word gids / storyteller

    Ben jij gebeten door biobased en circulair bouwen? Sluit je dan aan bij het netwerk van Kamp C. Word gids/storyteller bij Kamp C en vertel het verhaal aan onze bezoekers. Onze duurzaamheidsexperten ontvangen je met open armen en delen graag hun kennis en contacten met jou. Zo sta jij al een stap dichter bij biobased en circulair bouwen.

    Lees meer
  • Voortaan één digitaal woon- en energieloket voor alle inwoners van de Kempen

    Alle Kempense steden en gemeenten bundelen hun informatie en hun ondersteuningsaanbod over wonen, energie en duurzaam bouwen of verbouwen voortaan op één overzichtelijke website: www.duurzaamwonen.be. Het digitale loket is een initiatief van Kamp C (het provinciaal centrum voor duurzaamheid en innovatie in de bouw), IOK (de intercommunale ontwikkelingsmaatschappij voor de Kempen), RiT (regio in transitie) en de Kempense energiehuizen. Het online platform biedt de gebruikers niet alleen objectieve informatie op maat van iedere stad of gemeente, ze kunnen online ook vragen stellen die door de medewerkers worden beantwoord. Het initiatief is in Vlaanderen enig in zijn soort.

    Lees meer
  • Lierse houtbouwer zal Exploded View opbouwen op Kamp C

    Vanaf maart wordt The Exploded View Beyond Building opgebouwd op Kamp C. SIDATI, een houtbouwer uit Lier, heeft de demowoning uit biobased materialen mee gedemonteerd in Almere en zal het gebouw weer opbouwen op Kamp C in 2023. Ze werken voor de eerste keer mee aan een project dat honderd procent circulair is. We spraken met zaakvoerder Claire Dewispelaere en David Siebens.

    Lees meer
  • Tips om te besparen op je waterverbruik

    Wist je dat een Belg gemiddeld 95 liter water per dag verbruikt? Door de droogte moeten we allemaal zuiniger omspringen met water. Maar hoe doe je dat? Door enkele eenvoudige tips kun je besparen op je waterverbruik.

    Lees meer
  • Wat betekent condens aan de buitenzijden van je ramen?

    Wist je dat condens aan de buitenkant van je ramen een goed teken is? Dit wil zeggen dat het glas goed geïsoleerd is en dat de warmte binnen blijft. Architect Dirk Verbeeck van Kamp C legt uit.

    Lees meer
  • Zo voorkom je oververhitting van je woning

    Ken je dit fenomeen? Een prachtige, warme, zonnige dag: gaan fietsen, buiten spelen, buiten eten … uiteindelijk kom je moe maar voldaan terug naar binnen en kun je lekker gaan slapen. En dan komt de domper op de feestvreugde van de dag: binnen is het een ‘sauna’, zelfs een koude douche helpt maar tijdelijk en ’s nachts kan je de slaap niet vatten omdat je die warmte maar niet buiten krijgt. Dit fenomeen noemen we oververhitting. Net zoals een lichaam oververhit kan geraken door bijvoorbeeld te lang in de zon te zitten, kan dit ook gebeuren met onze gebouwen, waaronder dus ook onze woningen. Echter zijn er heel wat zaken waar we rekening mee kunnen houden om deze oververhitting zoveel mogelijk te vermijden en als het echt niet anders kan op zijn minst toch kunnen “genezen”… .

    Officieel spreekt men van oververhitting als de temperatuur in je woning 25 °C of meer bedraagt, zeker als dit regelmatig en meerdere dagen op een rij gebeurt. Maar iedere persoon is anders, dus voor sommigen kan 22 °C of 23°C al genoeg zijn om het oncomfortabel warm te hebben. Met de zomer in het vooruitzicht geeft onze adviseur An enkele tips.

    Lees meer
  • Duitse ambassadeur bezoekt Kamp C uit interesse voor 3D-printen in de bouw

    Vandaag bezocht de heer Martin Kotthaus, de ambassadeur van de Bondsrepubliek Duitsland in ons land, Kamp C. Net als Kamp C stimuleert de Duitse overheid de samenwerking tussen het bedrijfsleven en het onderwijs om innovaties in de bouw sneller ingang te doen vinden.

    Lees meer
  • Droogte Vlaanderen: klimaatbestendig bouwen

    Droge zomers maken meer en meer duidelijk dat water een kostbaar goed is. Ben je aan het bouwen of renoveren? Dat is hét moment om stil te staan bij duurzaam watergebruik. An De Vriendt, architect en adviseur duurzaam bouwen bij Kamp C, geeft raad.

    Lees meer
Sluiten