14 november 2018
“Het pad naar een duurzame samenleving vormt zich vanzelf wanneer je onderweg bent en niet wanneer je er in je kantoortje over nadenkt.” Dat is de conclusie van Kamp C-directeur Peter-Paul van den Berg. In een nieuwe blogpost vertelt hij hoe iedereen de duurzame samenleving kan waarmaken.
De wereld zit midden in een transitie naar een duurzame samenleving die de balans herstelt. De balans met de planeet, met de samenleving en met onszelf. Die transitie verloopt deels bewust en deels onbewust. Ze vindt al plaats. Maar ze loopt langs 250 sporen, allemaal verschillende wegen die naar die duurzame samenleving leiden. Er is niet één oplossing, niet één juiste weg. Het omvormen van een lineaire naar een circulaire economie is een belangrijke hoofdweg. Daarin gebruiken we idealiter geen nieuwe grondstoffen en produceren we geen afval. Een andere hoofdweg is de energietransitie, het overstappen van het gebruik van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie op basis van zon, wind, aardwarmte en water. Maar er zijn nog zoveel meer wegen, zoals de deeleconomie, de digitalisering van producten en diensten, een duurzame voedselvoorziening en ook duurzaam bouwen. Het zijn allemaal grotere en kleinere paden die leiden naar datzelfde doel: een duurzame samenleving.
Goede en verkeerde activiteiten
Alleen is dat doel niet precies omschreven. Dat kan ook niet. Het geeft vooral een richting aan. Je weet welke activiteiten de duurzame samenleving dichterbij brengen en welke dat niet doen. Met alle geweld en tegen hoge kosten de laatste resten olie en gas, verstopt in gesteente en teerzand, uitknijpen, brengt je niet dichterbij. Zonnepanelen op je dak plaatsen of een windmolenpark aanleggen op zee brengt je wel dichterbij. Een nieuw megawinkelcentrum neerplaatsen buiten de stad, zoals Uplace even buiten het Vlaamse Vilvoorde, brengt je niet dichterbij. Een boodschappenbezorgdienst zoals het Nederlandse Picnic opzetten, doet dat wel. Want wat is beter voor het milieu: tienduizend auto’s die wekelijks af en aan rijden naar dat megashoppingcenter of tien elektrische wagentjes die in een optimaal berekende route je online bestelde boodschappen thuisbezorgen?
In beweging komen
Dat de duurzame samenleving betrekkelijk vaag omschreven wordt, is overigens geen slechte zaak. Stel dat je het begrip precies zou definiëren, inclusief alle stappen ernaartoe. Dan pin je jezelf vast op het doel en op de meest optimale manier om daar te komen, en sluit je jezelf af van alternatieve oplossingen. Oplossingen die misschien veel beter zijn dan jij nu zou kunnen bedenken. Veel Europese projecten op het gebied van duurzaamheid zijn precies om die reden mislukt. Ze waren te veel bezig met het doel zo perfect mogelijk te beschrijven en de meest optimale route daarnaartoe te bedenken. Wat ze daarbij vergaten, was om gewoon in beweging te komen. Het juiste pad vormt zich namelijk vanzelf wanneer je onderweg bent en niet wanneer je er in je kantoortje over nadenkt.
Als je innoveert en aan oplossingen voor de toekomst werkt, dan kun je ook niet heel nauwkeurig plannen. De setting verandert, de technologie verandert zeker en je kennis en inzicht veranderen. Je moet experimenteren, kleine stapjes zetten, evalueren, bijstellen en desnoods opnieuw beginnen. Sommige experimenten zullen slagen, andere niet. Je moet niet bang zijn om fouten te maken. En als het proefproject aan het eind succesvol is, dan ga je opschalen. Maar succesvol of niet, de informatie moet gedeeld en verspreid worden, zodat anderen ervan kunnen leren en de volgende stappen kunnen zetten. Het belangrijkste is dus dat je in beweging komt en stappen zet in de richting van een duurzame samenleving.
