13 december 2018
Om de bouwsector mee te nemen in de transitie naar een duurzame samenleving heeft Kamp C een integrale visie rond circulair bouwen ontwikkeld: zeven pijlers tonen hoe we de bebouwde omgeving verregaand kunnen verduurzamen en innoveren.
Circulair bouwen vertaalt de principes van de circulaire economie naar de bouwwereld. Het gaat er enerzijds om producten, componenten en materialen zo lang en zo hoogwaardig mogelijk in de cirkel te houden. Dat is de circulaire kant van de circulaire economie. Anderzijds gaat het om het veranderen van de werkwijzen in de bouw, zodat het voor alle partijen financieel-economisch aantrekkelijk wordt om circulariteit na te streven. Dat is de economische kant van de circulaire economie.
7 pijlers van circulair bouwen
De zeven pijlers van circulair bouwen in het kort:
• Circulaire materialen: het gebruik van zuivere technische materialen (met als doel ze zo lang en hoogwaardig mogelijk in de cirkel te houden) en het gebruik van nagroeibare (‘teeltbare’) of bio-based materialen in de bouw.
• Circulair ontwerpen: gebouwen en componenten zodanig ontwikkelen dat ze hergebruikt kunnen worden of dat ze zonder veel inspanning een andere functie of toepassing kunnen krijgen. Het gaat om zaken als modulair ontwerpen, demontabele en remontabele componenten en veranderingsgericht ontwerpen en bouwen.
• Circulair aanbesteden: het aanbesteden van een gebouw niet meer primair op basis van prijs en een dichtgetimmerd pakket van eisen, maar op basis van ambitie en kwaliteit, tegen een vooraf afgesproken budget, waarbij de markt wordt uitgedaagd om samen te werken en een consortium te vormen om deze ambitie waar te maken.
• Circulaire businessmodellen: gebouwcomponenten als een dienst aanbieden waarbij de producent van de bouwcomponenten eigenaar blijft en daarmee verantwoordelijk is voor het energieverbruik en het onderhoud. Het gevolg is dat het produceren van kwalitatief hoogwaardige en duurzame componenten in het belang van de producent zelf is.
• Circulaire financiën: hier kan gedacht worden aan financiële instellingen die producenten in eerste instantie financieren om een circulair businessmodel mogelijk te maken, maar waarbij de producent verantwoordelijk blijft voor de terugname en de restwaarde. Dat kan gefinancierd worden met behulp van innovatieve financieringsvormen buiten de traditionele banken om, zoals crowdfunding of het inzetten van particulier spaargeld in duurzame projecten met een gegarandeerd rendement.
• Circulair werken: de manier waarop we optimaal werken heeft een grote impact op hoe we kantoorgebouwen ontwerpen en inrichten. In plaats van afgesloten eenheden krijg je een open en dynamische werkomgeving waar medewerkers van verschillende bedrijven met elkaar samenwerken en daarbij ondersteund worden door tal van (hightech)faciliteiten en organisatievormen. In plaats van het klassieke huren van een kantoorruimte gaan bedrijven steeds vaker een werkomgeving als dienst afnemen.
• Circulaire gebiedsontwikkeling: deze pijler overstijgt het niveau van het gebouw. Het gaat om het afstemmen van gebouwen en hun functies op elkaar, zodat er een circulair ecosysteem ontstaat waarbij rest-, energie- en materiaalstromen op elkaar afgestemd worden en bijvoorbeeld het afval van de een gebruikt kan worden als de grondstof voor de ander.
Op de foto staat het model van het circulair bouwen afgebeeld.
De grote disruptie
Circulair bouwen is de grote disruptie die momenteel gaande is voor de bouwsector. Kamp C is zelf geen expert in alle zeven pijlers van circulair bouwen. Wij zien onszelf meer als een katalysator en een aanjager van het circulair bouwen, eerder dan als een expertisecentrum. We hebben een traject opgestart om de nodige externe expertise te betrekken en aan ons te koppelen om het circulair bouwen te realiseren en te demonstreren op Kamp C. Het wordt een showcase van circulair bouwen.
Kamp C betrekt per topic de grootste experts uit Vlaanderen en Nederland. Die nemen ons aan het handje mee. En daar leren wij van, maar niet alleen wij. Het is vooral de bedoeling dat de traditionele Vlaamse bouwsector ervan leert en inziet dat circulair bouwen de toekomst is. Om die boot niet te missen, moeten ze hun businessmodel en werkwijze aanpassen. Zo niet vrees ik dat de Vlaamse bouwmarkt overspoeld zal worden door creatieve start-ups en buitenlandse bouwbedrijven die wel hebben geïnnoveerd.
