Consortiumleden van ’t Centrum aan het woord

Wat doet je bedrijf of organisatie precies?

Joeri Beneens: “Beneens is een algemeen bouwbedrijf. Wij doen vooral totaalprojecten waarbij we heel veel in eigen beheer houden. We doen dit met 130 medewerkers: zowel schrijnwerkers, metsers, aluminiumschrijnwerkers, als interieurbouwers en HVAC-medewerkers. Daarnaast schakelen we hiervoor ook veel onderaannemers in.”

Sarah Theeuws (West Architectuur): “We voeren algemene architectuur en interieurontwerp opdrachten uit, zowel ontwerpen van particuliere woningen als openbare gebouwen zoals scholen, sociale huisvesting, ….”

Mike Matheeussen: “TENGROUP is gegroeid vanuit een bedrijf met een sterke engineering achtergrond, TEN AGENCY naar een dienstenbedrijf met 4 Business Units en meer dan 65 medewerkers. Wij ontwikkelen integrale producten vanuit innovatieve ideeën. Op vlak van circulariteit beantwoorden onze experten de noden van onze klanten aan de hand van audits en toolboxen.

Stefan Belmans: “Brecht Beirinckx en ik vormen samen Streng-th studiebureau. We zijn gespecialiseerd in bouwkundige stabiliteit van voornamelijk industriële projecten. Door te werken in een klein team kunnen we het volledige studietraject onder controle houden.”

Jan Laga: “Tenerga is een relatief nieuwe bedrijvengroep ontstaan in 2018 toen Terra Energy de krachten gebundeld heeft met Tenerga. We bieden onder andere gespecialiseerd advies voor de toepassing van ondiepe geothermie in grotere gebouwen (duurzame koeling en verwarming). Tenerga heeft inmiddels ook een ESCO (Energy Service Company) gelanceerd die dergelijke systemen uitbaat en “energy as a service” levert. Inmiddels zijn er achttal medewerkers maar het team groeit gestaag.”

Teun Depreeuw: “Muurtuin is een fabrikant van een eigen muurtuinsysteem. We gebruiken dit concept als aanvullende bouwschil. Muurtuin is ook op zoek naar toepassingen van het gevelgroen als waterzuiverend element.

Carolin Spirinckx (VITO): “VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) is een toonaangevende Europese onafhankelijke onderzoeksorganisatie op het gebied van cleantech en duurzame ontwikkeling.

In het kader van het circulair bedrijfsgebouw van Kamp C “’t Centrum” hebben een aantal van de 950 medewerkers het bouwteam van Kamp C onderzoeks- en ontwerpondersteuning geboden op vlak van duurzaam bouwen en ontwerpen met de circulaire economie als basis strategie.”

Waarom heb je je geëngageerd om in het consortium te stappen?

Joeri Beneens (Beneens): “Ik was zelf de initiatiefnemer om een consortium samen te stellen rond de circulaire aanbesteding van Kamp C. Beneens is al langer betrokken bij de initiatieven van Kamp C. Niet in het minst door de vele opleidingen, infosessies en transitiecafés die we hebben mogen volgen. We hebben er ook al mooie projecten mogen uitvoeren zoals de strobalenwoning en het project C3PO, het 3D-geprint huis . Door de samenwerkingen hadden we extra veel zin om ons kandidaat te stellen voor het aanbestedingstraject van ’t Centrum dat Kamp C heeft uitgeschreven. Wanneer we deelnemen aan een aanbesteding zorgen we ervoor dat ze dichtbij huis zijn. We werken in een straal van maximum 60 km rondom Olen. Dus we hebben een extra inspanning geleverd enerzijds omdat Kamp C in de buurt van ons bedrijf ligt. Anderzijds omdat we bekend zijn met materiaalbeheer en adviesverlening aan klanten betreffende circulaire keuzes. We dragen het project een warm hart toe. We willen dat ’t Centrum een mooie referentie is van onze eigen visie en vooruitschrijdend inzicht.”

Sarah Theeuws (West Architectuur): “Enerzijds voelde ik me aangesproken door dit initiatief vanuit de overtuiging dat er iets beweegt in de bouwsector. Vanuit de rol als architect heb je een kans om de bouwheer te overtuigen om duurzaam of circulair te gaan bouwen, en dan moet je mee zijn in de ontwikkelingen op dat gebied. Anderzijds vanuit mijn eigen zoektocht naar een nieuw kantoor en de kansen die dit project te bieden hadden.”

Mike Matheeussen (TEN): “Innovatie, duurzaamheid en circulaire productontwikkeling zijn elementen die in al onze projecten vervat zitten. Circulair bouwen is een onderdeel van de circulaire economie waar we ons reeds geruime tijd in thuis voelen. De vraag hoefde daarom geen 2 keer gesteld te worden. Innovatie en circulariteit in de bouw is nog niet voor iedereen even duidelijk en toepasbaar, uitdagingen als ‘creëer het meest circulaire kantoorgebouw van België’ prikkelt onze nieuwsgierigheid en motivatie om een meer duurzame wereld te ontwerpen.”

Stefan Belmans (Streng-th): “De hoofdreden om in te stappen was destijds omdat we zelf met het idee speelden om, na 6 jaar een kantoor in het Bedrijvencentrum De Basis te huren - zelf iets te realiseren. Een eigen kantoorproject op de site van Kamp C hadden we zeker ook al overwogen omdat we heel tevreden zijn over de ligging en de werksfeer.
Na eerdere informele gesprekken met architectenbureau West Architectuur, dat ook aan uitbreiding en herlocatie dacht, vielen de puzzelstukjes op het juiste moment op hun plaats. Nu de echte bouw is gestart en de uitgetekende krijtlijnen realiteit worden, staan we meer dan ooit achter onze beslissing.

Het erfpachtverhaal was juridisch een belangrijke horde, maar we geloven met de dag meer in het concept waarbij we investeren in ruimte en niet langer in een fysieke oppervlakte of lapje grond.

We hebben lessen getrokken op vele vlakken. De belangrijkste was dat een dergelijk pilootproject op veel juridische obstakels botst en het niet evident is om een innovatieve oplossing te vinden als het wetgevend kader ontbreekt. Soms moet je dan compromissen sluiten om vooruit te raken. Compromissen die je - in een ideaal scenario binnen een regelluwe zone - niet zou hoeven nemen.

Daarom zeker een oproep naar meer proeftuinen waarbinnen innovatie mogelijk is.”

Teun Depreeuw (Muurtuin): “Ik heb me voornamelijk geëngageerd voor het innovatieverhaal en om het duurzame traject mee te begeleiden. Om de kritische noot te zijn. Bij innovatie in de bouwsector moet je over alles wat ‘klassiek normaal is’ nadenken en moet je die dingen in vraag stellen. Het circulaire en het ecologische trok me aan in dit project. Circulair zou automatisch bio-ecologisch moeten zijn. Ik kende de werking van Kamp C en Beneens al. Dit was enerzijds de trigger om samen te werken. Anderzijds het innovatietraject. De innovatiehub die er gaat komen is voor mij het belangrijkste in het hele verhaal van dit gebouw.”

Jan Laga (Tenerga): “De beslissing om in het consortium te stappen blijkt voor ons een voltreffer te zijn. We sluiten op die manier aan bij gelijkgezinde ondernemers die begrepen hebben dat het concept ‘circulair bouwen’ steeds meer op de voorgrond zal komen. Dat ons consortium gekozen werd door Kamp C voor de bouw van dit zeer vernieuwend kantoorgebouw is daarvan het bewijs. Het is voor Tenerga tot nu toe een bijzonder verrijkende ervaring geweest om betrokken te zijn in ontwerpkeuzes, eigen aan circulair bouwen, en de impact van die keuzes op het volledig bouwproces. We hebben het ons nog geen seconde beklaagd.”

Carolin Spirinckx (VITO): “Er bestaan geen kant-en-klare circulaire bouwoplossingen die de ecologische en financiële winsten maximaliseren voor elk type gebouw in elke context. Vermits we sterk geloven in circulariteit als strategie om te komen tot een duurzaam gebouw vonden we het een voorrecht om als partner mee in het bouwteam te stappen en om verschillende alternatieve oplossingen voor ’t Centrum mee te evalueren op vlak van circulariteit, duurzaamheid en omkeerbaarheid. Net omdat duurzaamheid en circulariteit als strategie zo’n brede begrippen zijn die continu verder evolueren, is het belangrijk als onderzoeksorganisatie om je te omringen met verschillende partners en stakeholders om het brede duurzaamheidsverhaal ook steeds in de breedte en diepte verder te kunnen uitwerken in de praktijk. Door samen te werken komen theorie en praktijk mooi samen in een samenhangend circulair duurzaamheidsverhaal.”

Wat heb je tot nu al geleerd?

Joeri Beneens (Beneens): ”Wij hadden een hele andere insteek dan andere bedrijven om onze partners te kiezen. Het budget was vrij laag om het gebouw neer te zetten en om over 20 jaar energie en onderhoud in te rekenen. We konden dat niet doen op een gebruikelijke manier. We wilden bedrijven betrekken die daar hun kantoor willen hebben en in de tijd van de aanbesteding huurden zodat ze nadien mee eigenaar zouden worden van ’t Centrum. Op deze manier zou ’t Centrum groter worden en kunnen we extra bouwlagen zetten met slechts 1 dak en fundering. Zo konden we de prijs meer haalbaar maken binnen een erfpachtmodel aan een lage prijs. Op die manier vonden we de formule om het gebouw toch op een degelijke manier te kunnen bouwen. West Architectuur zocht nog een kantoorruimte,  Streng-th en TEN  huurden al op Kamp C. Daarna hebben we Tenerga en VITO gevonden die hun expertise met ons konden delen. Muurtuin is betrokken omdat ze gespecialiseerd zijn in groene muren en schelpenisolatie.”

Hoe heb je het ontwerpproces/bouwproces zelf ervaren?

Joeri Beneens (Beneens): “De coronacrisis heeft toch een serieuze vertraging met zich meegebracht. Plots moesten we volledig digitaal gaan vergaderen. Je moet met veel partijen rekening houden in een circulair bouwconsortium en door de coronacrisis ging dit helaas een stuk moeizamer. Deze factoren hebben voor een vertraging van een half jaar gezorgd. Langs de andere kant is die periode een opportuniteit geweest om alles nog eens goed te overdenken.”

Sarah Theeuws (West Architectuur): “Wij hebben de kennis die we opgedaan hebben al in andere projecten toegepast – zowel wat betreft de toepassing van het bouwgrid, als de algemene kennis rond materiaalkeuzes, … Het grid is een ideaal systeem om demonteerbaar en flexibel te bouwen, maar het heeft evenzeer beperkingen. Zo is een 5 x 5m grid wel ideaal is voor kantoren, maar bijvoorbeeld niet voor scholen, waar een kolom in het midden van een klaslokaal niet geschikt is. Daar bekijken we nu wat afgeleiden zijn van ons grid. De kennis die we hebben opgedaan tijdens het traject helpt hierbij.”

Foto: consortiumpartners 't Centrum