Blog 3: Onze visie op de duurzame samenleving

13 november 2018 door Peter-Paul van den Berg

In de vorige blog heb ik het gehad over wat er fundamenteel mis is met de manier waarop we als samenleving met onze planeet en met elkaar omgaan. In deze blog wil ik het hebben over hoe het anders kan en moet, namelijk onze visie op de transitie naar een duurzame samenleving. Wat het wel en niet is, maar ook hoe we daar moeten komen.

De visie op hoofdlijnen

Waar de wereld mee bezig is, is de transitie naar een duurzame samenleving waarin we de balans aan het herstellen zijn. De balans met de planeet, met de samenleving en met onszelf. Deze transitie gaat deels bewust en deels onbewust. Het vindt al plaats. Maar die transitie loopt langs 250 sporen, allemaal verschillende wegen die naar die duurzame samenleving leiden. Er is niet één oplossing, niet één juiste weg. Het omvormen van een lineaire naar een circulaire economie is een belangrijke hoofdweg. Daarin gebruiken we idealiter geen nieuwe grondstoffen en produceren we geen afval. Een andere hoofdweg is de energietransitie, het overstappen van het gebruik van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie op basis van zon, wind, aardwarmte en water. Maar er zijn nog zoveel meer wegen zoals de deeleconomie, de digitalisering van producten en diensten, een duurzame voedselvoorziening en ook duurzaam bouwen. Het zijn allemaal grotere en kleinere wegen die leiden naar datzelfde doel: een duurzame samenleving.

Goede en verkeerde activiteiten

Alleen is dat doel niet precies omschreven. Dat kan ook niet. Het geeft vooral een richting aan. Je weet welke activiteiten de duurzame samenleving dichterbij brengen en welke activiteiten dat niet doen. Het met alle geweld en tegen hoge kosten uitknijpen van de laatste resten olie en gas verstopt in gesteente en teerzand brengt je niet dichterbij. Het plaatsen van zonnepanelen op je dak of het aanleggen van een windmolenpark op zee brengt je wel dichterbij. Het neerzetten van een nieuwe megasupermarkt buiten de stad zoals Uplace even buiten het Vlaamse Vilvoorde brengt je niet dichterbij. Het opzetten van een boodschappenbezorgdienst zoals het Nederlandse Picnic doet dat wel. Want wat is beter voor het milieu, tienduizend auto’s die wekelijks af en aan rijden naar die megasupermarkt of tien elektrische wagentjes die in een optimaal berekende route de online bestelde boodschappen thuisbezorgen? Elk jaar een nieuwe smartphone aanschaffen terwijl de oude het nog prima doet, is niet de juiste richting.

In beweging komen

Dat de duurzame samenleving een betrekkelijk vage omschrijving heeft, is overigens geen slechte zaak. Stel dat je het precies zou definiëren, inclusief alle stappen daarnaartoe. Dat is niet goed. Want als je jezelf vastlegt op het doel en op de meest optimale manier om daar te komen, dan sluit je jezelf af voor alternatieve oplossingen. Oplossingen die misschien veel beter zijn dan jij nu zou kunnen bedenken. Veel Europese projecten op het gebied van duurzaamheid zijn precies om die reden mislukt. Ze waren teveel bezig met het doel zo perfect mogelijk te beschrijven en de meest optimale route daarnaartoe te bedenken. Het enige dat ze daarbij vergaten, was om gewoon in beweging te komen. Het juiste pad vormt zich namelijk vanzelf wanneer je onderweg bent en niet wanneer je er vanuit je kantoortje over nadenkt. Als je innoveert en aan oplossingen voor de toekomst werkt, dan kun je ook niet heel erg nauwkeurig plannen. De setting verandert, de technologie verandert zeker en je kennis en inzicht veranderen. Je moet experimenteren, kleine stapjes zetten, evalueren, bijstellen en desnoods opnieuw beginnen. Sommige experimenten zullen slagen, andere niet. Je moet niet bang zijn om fouten te maken. En als het proefproject aan het eind succesvol is, dan ga je opschalen. Maar succesvol of niet, de informatie moet gedeeld en verspreid worden, zodat anderen ervan kunnen leren en volgende stappen kunnen zetten. Het belangrijkste van de doelstelling van de duurzame samenleving is dus dat je in beweging komt en stappen zet in de richting van het doel.

Labels:

  • Blog 25: De circulaire economie - aantrekkelijk en rendabel

    In blog 23 en 24 gaven we een kort overzicht van de circulaire economie die bestaat uit twee cirkels: een biologische en een technische cirkel. Vervolgens beschreven we kort de werking van beide cirkels. Mede dankzij moderne technieken werkt het model in theorie prima. Maar hoe zorg je ervoor dat de samenleving afstapt van de lineaire economie en de circulaire principes ook echt gaat toepassen? Anders gezegd hoe maak je de circulaire economie aantrekkelijk en rendabel voor alle partijen? Laten we in deze laatste blog kijken naar een viertal oplossingen.

    Lees meer
  • Blog 24: De circulaire economie - de technische cirkel

    In de vorige blog gaf ik een kort overzicht van de circulaire economie dat bestaat uit twee cirkels: een biologische en een technische cirkel. De natuur is van zichzelf al circulair, dus daar hoef je in principe niet veel aan te doen. Behalve dan dat wij als mens die cirkel hebben verbroken en nu weer moeten gaan herstellen. De technische cirkel is een stuk complexer en bestaat uit een aantal cirkels die van binnen naar buiten lopen. In deze blog illustreer ik de werking van de technische cirkel aan de hand van een voorbeeld.

    Lees meer
  • Blog 23: De circulaire economie - een overzicht

    In de vorige blog gaf ik aan dat om onze planeet - en daarmee ook onszelf - te redden van de ondergang, het roer volledig om moet. Van een verspillende en vervuilende maatschappij  moeten we op weg naar een duurzame samenleving. Gelukkig zien we overal de tekenen verschijnen dat het roer inderdaad om aan het gaan is. Er zijn vele wegen die ons leiden naar die duurzame samenleving zoals de digitale transformatie, de deeleconomie en de energietransitie. Echter de belangrijkste weg is toch wel die van de circulaire economie. Maar wat is die circulaire economie nu eigenlijk?

    Lees meer
  • Blog 22: Deeleconomie - Het roer wordt omgegooid

    Foto: deelauto's uit Duitsland - copyright Self Drive Vehicle Hire

    Onze planeet is uitgeput, vervuild en verarmd. Dat komt vooral door onze verkeerde mindset van eeuwige groei – het moet altijd meer dan de vorige keer – en ons verspillende gedrag van take, make and dispose: we nemen grondstoffen, maken daar spullen van en gooien die na enige tijd weg. Willen we dit niet totaal uit de hand laten lopen, dan moet het roer radicaal om. En dat is gelukkig het proces dat overal gaande is. Dat gaat deels bewust en deels onbewust. Het begint allemaal met een geleidelijke verandering in ons denken.

    Lees meer
  • Blog 21: Duurzaamheid en innovatie - verder kijken

    Ik heb het in deze blogserie tot nog toe vooral over de noodzaak van duurzaamheid en innovatie in de bebouwde omgeving gehad en hoe het model van circulair bouwen daarbij een belangrijke rol speelt. Dat is ook logisch want Kamp C heeft de bebouwde omgeving als primair aandachtsgebied. Maar de noodzaak voor duurzaamheid en innovatie is overal nodig. In de komende blogs kijk ik naar ontwikkelingen buiten de bebouwde omgeving. Ik begin met het grote plaatje van waarom duurzaamheid en innovatie eigenlijk nodig zijn.

    Lees meer
  • Blog 20: Leren van andere sectoren - deel 2

    In de vorige blog maakten we kennis met Jeroen Troost en hoe hij zich als bouwondernemer liet inspireren door andere sectoren. Hij startte in 2014 een bedrijf met het idee de woningmarkt radicaal te vernieuwen door het ontwerpen en industrieel produceren van betaalbare, modulaire huizen onder de merknaam KLIKhuizen. Het missiestatement daarbij was “huizen produceren als auto’s, verkopen als telefoons en recyclen als petflessen”. In de vorige blog gingen we in op het eerste aspect: “huizen produceren als auto’s”. In deze blog kijken we naar hoe de beide andere aspecten van de missie vertaald werden naar innovatieve bouwconcepten.

    Lees meer
  • Blog 19: Leren van andere sectoren

    Als we in de bouwsector willen innoveren dan zijn we gewend om vooral te kijken naar waar bouwsectoren in andere landen mee bezig zijn. Of als individueel bouwbedrijf kijk je primair naar waar je concurrenten mee bezig zijn. Maar je kunt juist heel veel leren door te kijken naar totaal andere sectoren. En dan kun je tot opzienbarende inzichten en innovaties komen. In deze en de volgende blog geef ik daarvan een prachtig voorbeeld.

    Lees meer
  • Blog 18: Circulaire gebiedsontwikkeling waar gebouwen en functies op elkaar afgestemd zijn

    De circulaire gebiedsontwikkeling is de zevende en laatste pijler van het circulair bouwen. Deze pijler overstijgt het niveau van het enkelvoudige gebouw en kijkt vooral naar de afstemming tussen gebouwen en hun functies op elkaar. Het doel is om een ecosysteem te maken dat de lokale circulaire economie bevordert. Er zijn twee belangrijke toepassingsgebieden. De vorige blog ging over het circulaire bedrijventerrein. In deze blog kijk ik naar de circulaire stad of beter gezegd: de circulaire stedelijke ontwikkeling.

    Lees meer
  • Blog 17: Circulaire gebiedsontwikkeling: hoe ziet een circulair bedrijventerrein eruit?

    De zevende en laatste pijler van het circulair bouwen betreft de circulaire gebiedsontwikkeling. Daarbij gaat het om het afstemmen van gebouwen met hun functies op elkaar op een zodanige manier dat het de circulaire economie bevordert en het aantal transportbewegingen met daaraan gekoppeld het energieverbruik vermindert. Er zijn twee belangrijke toepassingsgebieden, namelijk het circulaire bedrijventerrein en de circulaire stad of wijk. In deze blog kijk ik allereerst naar het circulaire bedrijventerrein.

    Lees meer
  • Blog 16: Circulair werken, het "andere" kantoorgebouw

    In de vorige blog liet ik zien waarom het circulair werken een van de pijlers van het circulair bouwen is. We leven in hectische tijden waar grenzen niet meer tellen en de economie zeven dagen per week en 24 uur per dag doorgaat. Dat vraagt om andere werkwijzen en om een compleet andere manier van het ontwerpen en inrichten van kantoorgebouwen, maar ook op een andere manier van het afnemen (en aanbieden) van de fysieke werkomgeving.

    Lees meer
Sluiten